Page 64 - ÇALGI EĞİTİMİ KEMAN 9

Okuma Parçası

Aşağıda verilen metni okuyunuz. Metinde anlatılanları Cemal Reşit Rey’in (Görsel 3.15) vatan-
severlik ile ilgili düşünceleri bağlamında değerlendiriniz.

CEMAL REŞİT REY (1904-1985)

Cemal Reşit Rey, 25 Eylül 1904’te Kudüs’te
doğdu. İlk piyano derslerini annesinden aldı ve
sekiz yaşında ilk valsini besteledi. İstanbul Gala-
tasaray Lisesinde ilköğrenimine başlayan Cemal
Reşit Rey burada iki yıl okudu. 1913’te babası
‘‘Babıali Olayı’’ nedeniyle ülkeden ayrılmak zo-
runda kalınca ailesi ile birlikte Fransa’ya yerleşti.
Burada Marguerite Longu (Margerit Longu) adlı
piyano eğitimcisinin öğrencisi oldu. I. Dünya Sa-
vaşı’nın çıkması nedeniyle aile Fransa’dan ayrıldı
ve Cenevre’ye yerleşti. Cemal Reşit Rey burada
St. Antoine (Sen Antoni) Koleji ile Cenevre Kon-
servatuarında eğitimini sürdürdü. Altı yıl burada
kaldıktan sonra ailesi ile 1920 yılında Paris’e dön- Görsel 3.15: Cemal Reşit Rey
dü. Eski öğretmeni Marguerite Longu ile piyano ça-
lışmalarını sürdüren Cemal Reşit Rey burada ayrıca Raoul Lappara (Raole Lappeppera) ile kompo-
zisyon, Gabriel Fauré (Gebriel Foğe) ile müzik estetiği ve Henri Defosse (Henri Döfos) ile de orkestra
şefliği çalıştı. Cenevre’deki üçüncü yılında Türkiye’de Cumhuriyet’in ilan edilmesi üzerine ülkesine
döndü ve o yıllarda Darülelhan olarak bilinen İstanbul Konservatuarında öğretmen olarak çalışmaya
başladı. Burada kompozisyon ve piyano dersleri verdi. Cemal Reşit Rey, Türkiye’ye döndükten sonra
1934 yılında, bugünkü İstanbul Kent Orkestrası’nın temeli olan yaylı sazlar topluluğunu kurdu. 1945’te
yaylı sazlar topluluğuna üflemeli çalgıları da ekleyerek bu topluluğu bir orkestra hâline getirdi ve 1968
yılına kadar bu orkestrayı yönetti.1946-1960 yılları arasında başka ülkelerde yabancı orkestralar da
yönetti. İstanbul Filarmoni Derneğinin kurulmasına da öncü olan Cemal Reşit Rey, 1938-40 yılları ara-
sında ayrıca Ankara Radyosunda ‘‘Batı Müziği Yayınları’’ programının şefi oldu. Bunun dışında İstan-
bul Radyosunda kendi hazırladığı ‘‘Piyano Dünyasında Gezintiler’’ adlı programda kendi parçaları ile
birlikte yerli ve yabancı yapıtlar seslendirdi.

Çeşitli türde parçalar besteleyen Cemal Reşit Rey, melodik ve tonal olan bu eserlerinin birkaç ayrı
döneme ayrılarak incelenebileceğini belirtmiştir. Bu dönemlerden ilki 1919 ile 1926 arasındaki öğren-
cilik yıllarıdır. Cemal Reşit Rey, bu yıllar arasında Fransız halk şarkıları bestelemiştir. Bundan sonra
1926’dan 1931’e kadar süren Türk halk şarkılarını armonize ettiği dönem gelir. 12 Anadolu Türküsü
adı altında bir araya getirilen şarkıları ilk kez bu dönemde Paris’te Pleyel Salonu’nda seslendirilmiştir.
1931 ile 1950 yılları arasında kontrpuana yönelen Rey’in bu dönemdeki besteleri “gizemli” olarak ni-
telendirilir. Cemal Reşit Rey, 1950’den sonra büyük orkestralar için senfonik şiirler bestelemiş ve Türk
makamlarından yararlanmıştır.
Türk Beşleri olarak adlandırılan bestecilerden biri olan Cemal Reşit Rey’e, 1982 yılında “Devlet
Sanatçısı” unvanı verilmiştir. Birçok eseri bulunan bestecinin eserlerinden bazıları Keman Konçertosu,
12 Anadolu Türküsü, Türk Manzaraları, Vatan, Özyurt, Karagöz, Lüküs Hayat, 10.Yıl Marşı ve 100. Yıl
Marşı’dır. Cemal Reşit Rey 7 Ekim 1985’te İstanbul’da ölmüştür.

https://guzelsanatlar.ktb.gov.tr’den alınmıştır.

62