Page 53 - ÇALGI EĞİTİMİ NEY 9

Ney Üflemenin Temelleri

2.4. NEYDE NEFES ŞİDDETİNE BAĞLI KADEMELER VE NEYİN

PERDE YAPISI
Neyde yedi, temel parmak pozisyonu vardır. Üfleme şiddetine bağlı olarak
her parmak pozisyonundan dört farklı ses elde edilir.
Aynı parmak pozisyonunda sekizli (bazen beşli veya dörtlü) aralıklar oluştu-
racak şekilde seste değişime sebep olan, birbirine göre farklı üfleme şiddetlerine
“kademe” denir. Başka bir tanımla kademe; aynı üfleme şiddeti, farklı parmak
pozisyonuyla üretilen seslerin oluşturduğu perde gruplarıdır. Üfleme şiddeti art-
tıkça sesler tizleşir (incelir), azaldıkça pesleşir (kalınlaşır).
Neyde birinci kademede kalın sesler vardır. Bu seslere “dem sesler” denir.
Sıcak (hafif) nefesle üretilir. İkinci ve üçüncü kademede orta kalınlıkta sesler
vardır. Ilık (orta şiddette) nefesle üretilir. Dördüncü kademede ise tiz sesler var-
dır. Soğuk (kuvvetli) nefesle üretilir.
Aşiran deliğinin açılması sekizinci parmak pozisyonunu oluşturur. Bu po-
zisyonda ikinci, üçüncü ve dördüncü kademede sesler üretilebilmesine rağmen,
icrada pek tercih edilmez. Bu parmak pozisyonu sadece birinci kademeden ikinci
kademeye geçişte köprü görevi gören, yedi adet perdenin üretilmesinde kullanılır.
Birinci kademede aşiran deliğinden ırak, dik acemaşiran, acemaşiran, hü-
seynîaşıran, kaba dik hisar ve kaba nin hisar perdesi üretilir.
Üstteki birinci delikten yegâh, kinci delikten kaba nin hicaz, üçüncü delikten
kaba çârgâh, dördüncü delikten kaba segâh, beşinci delikten kaba kürdi, altıncı
delikten kaba dügâh ve neyin alt ucundan kaba rast perdesi üretilir.
İkinci kademede üsteki birinci delikten açık neva, ikinci delikten nim hicaz,
üçüncü delikten çargâh, dördüncü delikten segâh, beşinci delikten kürdi, altıncı
delikten dügâh ve neyin alt ucundan rast perdesi üretilir.
Üçüncü kademede üstteki birinci delikten açık muhayyer ikinci delikten nim
şehnaz, üçüncü delikten açık gerdaniye, dördüncü delikten eviç, besinci delik-
ten acem, altıncı delikten hüseyni ve neyin alt ucundan kapalı neva perdesi üretilir.
Dördüncü kademede üstteki birnci delikten tiz neva, ikinci delikten tiz nim
hicaz, ücüncü delikten tiz çârgâh, dördüncü delikten tiz segâh, besinci delikten
sünbüle, altıncı delikten kapalı muhayyer, neyin alt ucundan kapalı gerdaniye
perdesi üretilir (Şekil 2.3).

"Neyde nefes şiddetine bağlı kademeler ve neyin perde yapısı" ile
ilgili videoyu soldaki bağlantıdan yada aşağıdaki ilnkten çevirim içi
olarak izleyebilirsiniz.

https://meslekmateryal.eba.gov.tr/cdn/gsl/muzik/Ney9/2_NEY_9_2023_2.UNITE.mp4

51