Page 78 - PİYANO 9

PİYANODA TEMEL KAVRAMLAR VE TEKNİKLER I

Okuma Metni

CUMHURİYET’İN İLK YILLARINDA MÜZİK VE TÜRK BEŞLERİ

Atatürk, Cumhuriyet’in ilanından sonra müzik alanında da birçok yeniliğe önderlik etmiştir. Bu
gelişmeler kısaca şu aşamalarda gerçekleşmiştir:

Osmanlı’da II. Mahmut döneminde kurulan Muzika-yı Hümayun, İstanbul’ dan Ankara’ya getirilerek
önce Riyaset-i Cumhur Musiki Heyeti, sonra da Riyaset-i Cumhur Filarmoni Orkestrası olarak düzenli
konserler vermiştir. Günümüzde bu kurum Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası olarak çalışmalarını
sürdürmektedir.

Osmanlı döneminde 1917’de kurulan Darülelhan (ezgiler evi), İstanbul Belediye Konservatuvarı’na Görsel 3.9: Hasan Ferit Alnar
dönüşmüştür. 1924 yılında Ankara’da öğretmen yetiştirmek amacıyla Musiki Muallim Mektebi kurulmuş
ve 1936 yılında kurulacak olan Ankara Devlet Konservatuvarı’ nın temelleri atılmıştır.

Atatürk, kaynağını Türk halk müziğinden alarak evrensel müzik kurallarıyla işlenen yeni müzik türünün
oluşmasını öngörmüş, bu amaçla yetenekli beş Türk gencini eğitim almak üzere yurt dışına göndermiştir.
Türk Beşlileri; geleneksel Türk müziğini dinleyerek yetişen, çok sesli Batı müziği eğitimi alarak bu
iki müzik türünü eserlerinde harmanlayıp çağdaş çoksesli Türk müziğinin kurucusu olan bestecilerdir.
Türkiye’ ye döndüklerinde müzik kurumlarının kurulmasına öncülük ederek bu kurumlarda eğitimcilik,
orkestra şefliği yapmuşlar ve bestecilik çalışmalarını sürdürmüşlerdir.

Türk Beşleri: Cemal Reşit Rey (1904-1985), Ulvi Cemal Erkin (1906-1972), Hasan Ferit Alnar
(1906- 1972), Ahmet Adnan Saygun (1907- 1991) ve Necil Kazım Akses’ten (1908- 1999) oluşur.

Görsel 3.10: Ahmet Adnan Saygun
Cemal Reşit Rey (1904-1985)(Görsel 3.7): Paris Konservatu-
varı'nda eğitim aldıktan sonra 1923’te yurda dönerek İstanbul
Konservatuvarında dersler verir. Şehir Orkestrası’nı kurarak İs-
tanbul ve Ankara Radyolarında şeflik yapar. Birçok alanda eserler
veren bestecinin öne çıkan eserleri: “Onuncu Yıl Marşı” operetler;
“Lüküs Hayat, Hava Cıva, Saz ve Caz”, opera, “Çelebi”; orkestra
için, “Enstantaneler, Türk Manzaraları”; piyano ve orkestra için,
“Katibim Çeşitlemeleri”; şan ve orkestra için, Anadolu Türküleri (4
parça), “Çağrılış ve Fatih Senfonik Şiirleri” dir.
Görsel 3.7: Cemal Reşit Rey

Ulvi Cemal Erkin (1906-1972)(Görsel 3.8): Paris Konservatu-
varı’nda eğitim aldıktan sonra 1930 yılında ülkeye dönerek piya-
no ve kompozisyon öğretmenliği yapar. Ankara Devlet Konservatu-
varı piyano bölüm başkanlığı ve müdürlüğü görevlerini yürüterek Görsel 3.11: Necil Kazım Akses
1971’de “devlet sanatçısı” unvanını alır. Eserleri ritim ve melodi
yönünden oldukça zengindir. Tüm yapıtları seslendirilmiş tek beste-
cidir. Başlıca eserleri: Orkestra için, “İki Dans, Bayram, Köçekçe”;
keman-piyano için, “Zeybek Türküsü, Emprovizasyon, Ninni”; şan
ve orkestra için, “Yedi Halk Türküsü, Bülbül ve Ayın Ondördü”;
Görsel 3.8: Ulvi Cemal Erkin piyano için, “Beş Damla” dır.

76 76