Page 43 - Konu Özetleri AYT Coğrafya

C
COĞRAFYAOĞRAFYA

KONU TÜRK KÜLTÜRÜ VE ANADOLU’NUN KÜLTÜREL ÖZELLİKLERİ
ÖZETİ
AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT

TÜRK KÜLTÜRÜ

• Tarihi çok eskilere dayanan ve dünyanın en eski
kültürlerinden olan Türk kültürü, ilk olarak Orta
Asya’da şekillenmiştir. Bu nedenle Türk kültürünün
kültür ocağı Orta Asya’dır.

• Orta Asya Türk kültüründe konargöçer yaşam tar-
zı ile hayvancılık faaliyetleri, bölgedeki iklim ve bitki
örtüsünün bir sonucu olarak ortaya çıkmıştır. “Boz-
kır kültürü” olarak da adlandırılan Türk kültüründe
çadır, at ve demirin önemi büyüktür.
• Orta Asya'daki iklim koşulları; Türklerin düşünce
tarzı, inanç, örf ve geleneklerini etkilemiştir. Hürriyet
duygularının daima canlı tutulduğu Türk kültüründe Türk kültürünün kültür ocağı ve dünyaya dağılışı
kadın ve erkek eşittir.
• Türklerde, sözlü hukuk kuralları törelerdir. Kölelik ve bazı zümrelere ayrıcalık tanınması gibi durumlar söz konusu olma-
mıştır. Askerlik ayrı bir meslek değildir.
• Konargöçer yaşama uygun, küçük ve kolay taşınabilir eşyalar yapılarak kültüre ait özellikler bu eşyalara yansıtılmıştır.
• Türkler, hayvancılığın yanı sıra halı ve kilim dokumada ilerlemiş ve bu sanatın günümüze kadar ulaşmasını sağlamış-
lardır.
• Göktürk alfabesiyle yazılan Orhun Kitabeleri, Türkçenin ilk yazılı örnekleri olması açısından ayrı bir öneme sahiptir.
Kitabelerde Türk kültürü ve devlet yönetimi ile ilgili önemli bilgiler yer almaktadır.
• Türk kültüründe bahar mevsiminin başlamasıyla kutlanan Nevruz Bayramı ve ata sporu olan güreşin önemli bir yeri
vardır.
• Türk kültürü Çin, Moğol, Hint, Pers, Yunan, İslam kültürleriyle etkileşim içerisine girmiştir. Diğer kültürleri askerlik alanı
başta olmak üzere etkileyen Türk kültürü, en çok İslam kültüründen etkilenmiştir.
• Türk kültürü, Uygurlar Dönemi’nde yerleşik hayata geçilmesiyle birlikte nicelik ve nitelik yönünden daha kayda değer
mimari eserlere sahip olmuştur.
• Türk kültürünün Anadolu'ya yayılmasında Yunus Emre, Mevlâna, Hacı Bektaş-ı Veli, Ahi Evran’ın çok önemli katkıları
olmuştur.
• Orta Asya’daki konargöçer yaşam tarzını Anadolu’da da bir müddet devam ettiren Türkler, zamanla yerleşik hayata
geçerek tarım, hayvancılık ve ticaretle uğraşmıştır.
• Ticaretin gelişmesiyle Anadolu’da çok sayıda kervansaray inşa edilmiştir.
• Türkler gittiği her coğrafyaya kültürünü götürmüş, farklı kültürlerle de barış içinde yaşamasını bilmiştir.
• Türk kültürüne ait eserlere Çin’den başlayıp Fas’a, Avrupa’da ise Balkanlar'dan Macaristan’a kadar geniş bir coğraf-
yada rastlamak mümkündür.

43
COĞRAFYA - AYT
COĞRAFYA - AYT MEBİ KONU ÖZETLERİ 43