Page 101 - Konu Özetleri AYT Fizik

FIZIK

KONU ELEKTRIK VE MANYETIZMA
ÖZETİ
AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT

ELEKTRIKSEL KUVVET
ELEKTRIKSEL KUVVET (COULOMB KUVVETI)
Aynı cins elektrik yüklü cisimler birbirini iter, zıt cins elektrik yüklü cisimler ise birbirini çekerler. Bu çekme ya da itme kuv-
veti, yüklerin çarpımı ile doğru, aralarındaki uzaklığın karesi ile ters orantılıdır. Buna da Coulomb kuvveti denir.
+q 1 +q 2 +q 1 -q 2
21 12
21 d 12 d

F¶ = -F¶ ve F = F
12 21 12 21
 qq ⋅
F = k = ⋅ 1 2
F
d 2
q ve q : elektrik yük miktarları (coulomb)
1 2
d: iki yük arası uzaklık (metre)
9
2
2
k: orantı sabiti olup hava ve boşluk ortamı için k = 9∙10 Nm /C
F: kuvvet (Newton)
DIKKAT
Elektriksel kuvvet bir etki-tepki kuvvet çiftidir. Etkileşim
halinde olan her iki yük üzerinde de eşit şiddette ve zıt
yönde etki eder.

NOT
k katsayısı havadan daha yalıtkan ortamlarda daha kü-
çük bir değer alır ve iki yük arasındaki Coulomb kuvveti
ortamın özelliğine bağlı değişkenlik gösterir.

KRITIK BILGI
Maddelerin ve cisimlerin bütün olarak bulunması elekt-
riksel kuvvetle olur. Maddenin atom ve molekülleri ara-
sındaki kütle çekim kuvveti, bu parçacıklar arasındaki
elektriksel kuvvet yanında yok sayılacak kadar küçüktür.
Bileşke Elektriksel Kuvvet Bulunuşu
Bir cisme birden fazla elektriksel kuvvet etki ediyorsa vektörel işlemler ile bileşke kuvvet bulunur.

Şekilde üçgenin iki köşesine yerleştirilen +q ve +q yüklerinin +q yüküne uyguladıkları kuvvet-
1 2 3
ler F¶ ve F¶ ile bunların bileşkesi olan R¶ vektörü gösterilmiştir.
13 23
23 13 Bileşke Coulomb kuvveti bulunurken;
+q 3 • Hangi yük üzerine etki eden bileşke kuvvet soruluyorsa sadece o yük üzerine etki eden
elektriksel kuvvetler vektörlerle gösterilir.
d d
• Kuvvetlerin büyüklüğü Coulomb kuvveti formülüne uygun olarak yazılır.
• Yüke etkiyen kuvvetlerin bileşkesi yani elektriksel kuvvet bulunur.

+q 1 +q 2

FIZIK - AYT MEBİ KONU ÖZETLERİ 101