Page 121 - Konu Özetleri AYT Tarih

OKYANUSLARIN ÖNEM KAZANMASI

KADIRGADAN KALYONA GEÇİŞ
XVII. yüzyıl sonlarına kadar kullanılan kürekli gemiler Osmanlı gemiciliğinin birinci dönemini oluştururlar. XIX. yüzyıl orta-
larına kadar süren ikinci dönemde ise kürekli gemilerin yerini yelkenli gemiler almıştır.

• Kadırga kürekle hareket eden bir gemi çeşididir. İlk dönem Osmanlı donanmasının temelini oluşturan kadırganın ma-
nevra kabiliyeti kalyona göre daha avantajlıydı.
• Okyanus hâkimiyeti için Avrupalı güçler yelkenli savaş gemileri ile güçlü donanmalar kurdu. Özellikle Venedikliler bu
Teknoloji ile Osmanlı Devleti’ni Akdeniz’de zor durumda bırakınca kalyona geçmek zorunda kalındı.
• Kalyon yelken marifetiyle rüzgârla hareket eden bir gemi çeşididir. Savaşlarda daha fazla asker ve top alması kalyona
sahip devletlere üstünlük kazandırıyordu.

KRİTİK BİLGİ
Kadırga mı kalyon mu? Kâtip Çelebi’ye kadırgadan kal-
yona geçiş konusunda fikri sorulduğunda; Katib Çelebi,
kalyonları kullanacak tecrübeli denizcilerin ve topçuların
yetiştirilmesinin daha önemli olduğunu belirtmiştir.

OSMANLI DEVLETİ’NİN DENİZLERDEKİ EGEMENLİĞİ ZAYIFLIYOR
• Venedikliler: Osmanlı kalyonlarında görevli mürettebatın tecrübesizliği nedeniyle 1654’te Çanakkale Boğazı’nı abluka
altına alan Venedikliler, Osmanlılara karşı üstünlük sağlamıştır.
• Ruslar: 1768-1774 Osmanlı-Rus savaşında Çeşme Limanı’na çekilen Osmanlı donanması, Ruslar tarafından yakıl-
mıştır.

• Osmanlı Devleti: Cezayirli Gazi Hasan Paşa tarafından 1775’te “Tersane Hendesehanesi” adıyla bugünkü Deniz Harp
Okulu’nun temeli atılmıştır. III. Mustafa, Baron de Tott isimli Fransız mühendisi donanmayı iyileştirmesi için görevlen-
dirmiştir.

KRİTİK BİLGİ
Cezayirli Gazi Hasan Paşa tarafından 1775’te “Tersane
Hendesehanesi” adıyla bugünkü Deniz Harp Okulu’nun
temeli atılmıştır.

TARİH - TYT-AYT MEBİ KONU ÖZETLERİ 121