Page 15 - Konu Özetleri AYT Tarih

İNSANLIĞIN İLK İZLERİ-YAZININ İCADI

MADEN ÇAĞI
BAKIR (KALKOLİTİK)

· Kalkolitik Çağ, insanlığın Taş Devri’nden Maden Devri’ne geçiş dönemidir.
· İlk kullanılan maden bakırdır.
· Köyler şehirlere dönüşmeye başlamıştır.
TUNÇ
· Bu çağda insanlar, tunç yanında altın ve gümüş gibi değerli madenleri de işlemiştir.

· Madencilik, iş bölümüne dayalı şehir yaşamının başlamasını sağlamıştır.
· Yazı, Anadolu’da Tunç Çağı’nda kullanılmaya başlamıştır.
DEMİR
· Bu çağda silah yapım teknikleri ve ticaret gelişmiştir.
· Küçük şehir devletlerinin yerini büyük devletler almaya başlamıştır.

· Devrin sonunda yazının icadıyla tarih çağlarına geçilmiştir.

EN ESKİ YERLEŞİM YERLERİ

Göbeklitepe: Şanlıurfa, Örencik köyü yakınlarındadır. 12.000 yıl öncesine uzanan bir kült merkezi olduğu anlaşılmıştır.
Neolitik Dönem için eşsiz bir kutsal alan olduğu anlaşılmıştır. İnsanın avcı toplayıcı olarak yaşamını sürdürdüğü bir dönem-
de, ileri düzeyde mimarlık gerektiren tapınaklar inşa edilmesi tüm dünyada hayretle karşılanmıştır. Tarih öncesi insanın
inanç dünyasını yansıtan canlı figürlerle zenginleştirilmiş tapınaklar, Göbeklitepe’yi arkeoloji tarihinin en önemli keşiflerin-
den biri yapmaktadır.

KRİTİK BİLGİ
Göbeklitepe; Dünyanın en eski ve en büyük tapınak
yerleşkesi olarak kabul edilir.

Çatalhöyük: Konya’nın Çumra ilçesinde yer almaktadır. Burası ilk ev mimarisi, ilk manzara resmi, ana tanrıça kültü gibi
özgün buluntuları ve inanç eserleri ile insanlık tarihine ışık tutmaktadır. Yaklaşık 9.400 yıllık geçmişi olan höyüğün mimarisi
oldukça ilgi çekicidir. Bir ailenin evdeki yaşam süresi bittiğinde o ev toprakla doldurulmuş, üzerine yenisi yapılmıştır. Yeni
evlerin sürekli yapılmasıyla burada 21 metre yüksekliğe sahip höyük oluşmuştur. Bina yapımında kullanılan malzeme ker-
piç, ağaç ve kamıştır. Tavan üst örtüsü kamış üzerine sıkıştırılmış kil topraktır. Evler tek katlı olup eve giriş, damda açılan
bir delikten merdivenle sağlanmaktadır. Her ev, bir oda ve bir depodan oluşur.

KRİTİK BİLGİ
Çatalhöyük dünyanın ilk kent yerleşimlerinden biri
olarak kabul edilir.

Çayönü: Diyarbakır’ın Ergani ilçesi sınırlarında bulunmaktadır. Çayönü’nde çok geniş olmayan zaman diliminde farklı ya-
pıların katmanlarda bulunması, burada yaşayan insanların mühendislik ve mimarlık tecrübesine sahip olduklarını göster-
mektedir. Çayönü basit barınaklara hiç benzemeyen son derece iyi planlanmış bir mimari anlayışı sergilemektedir.Burada
yuvarlak çukur tabanlı, ızgara planlı, kanallı,taş döşeli, hücre planlı ve geniş odalı yapılar ortaya çıkarılmıştır.

KRİTİK BİLGİ

Çayönü dünyadaki ilk köy yerleşimlerden biri olarak
kabul edilir.

TARİH - AYT MEBİ KONU ÖZETLERİ 15