Page 154 - Konu Özetleri AYT Tarih

TARİH

KONU OSMANLI DEVLETİ’NE YÖNELİK TEHDİTLER-II
ÖZETİ
TYT-AYT TYT-AYT TYT-AYT TYT-AYT TYT-AYT TYT-AYT TYT-AYT

MEHMET ALİ PAŞA’NIN GÜÇ KAZANMASI

• Mısır’a vali olarak atanan Kavalalı Mehmet Ali Paşa, Mısır üzerin-
de söz sahibi olan Kölemen beylerinin etkisini ortadan kaldırarak
Mısır’a tek başına hakim oldu. Osmanlı Devleti’nin bir türlü so-
nuçlandıramadığı Hicaz’daki Vehhabi İsyanı’nı 1818’de bastırarak
hac yolunu açtı. Böylece İslam dünyasında saygınlık kazandı.
• Sultan II. Mahmud’un, Mora İsyanı sırasında Mehmet Ali Paşa’dan
yardım istemek durumunda kalması onun daha da güçlenmesine
neden oldu.

OSMANLI-RUS REKABETİ (1768-1914)

• Sıcak denizlere inmek isteyen Rusya, bu amacının önünde engel olarak Osmanlı Devleti’ni görmekteydi.
• Bu politika gereği önce Karadeniz’e açılarak Boğazları ele geçirmek isteyen Rusya, Balkanlarda da Panslavizm politi-
kasını uygulamaya koyarak milliyetçilik akımından faydalanıp bölgede nüfuzunu genişletmeye çalıştı.

• Bu durum zaman zaman Osmanlı ile Rusya arasında savaşların çıkmasına neden oldu.

SAVAŞ ANTLAŞMA

1768-1774 Savaşı Küçük Kaynarca Antlaşması
1779 Aynalıkavak Tenkihnamesi
1787-1792 Savaşı Yaş Antlaşması
1807-1812 Savaşı Bükreş Antlaşması
1828-1829 Savaşı Edirne Antlaşması
1853-1856 Savaşı Paris Antlaşması
1877-1878 Savaşı Ayastefanos Antlaşması
1877-1878 Savaşı Berlin Antlaşması

• Osmanlı Devleti, 1774 Küçük Kaynarca Antlaşması’yla ilk defa Rusya’ya Boğazlardan ticari geçiş hakkı vermek zorun-
da kaldı.
• 1792 Yaş Antlaşması ile Kırım’ı ele geçiren Rusya, İstanbul ve Boğazları tehdit etmeye başladı.
• Mehmet Ali Paşa İsyanı’nda Rusya’nın İstanbul Boğazı’ndan geçerek Osmanlı Devleti'ne yardım etmesi üzerine Os-
manlı Devleti ile Rusya arasında 1833 yılında Hünkâr İskelesi Antlaşması imzalandı.
• Sekiz yıl geçerli olacak bu antlaşma Rusya’nın Boğazların kontrolünde söz sahibi olması nedeniyle Avrupalı devletler
tarafından tepkiyle karşılandı.

• 1839’da Osmanlı ordusunun Nizip Savaşı’nda Mısır kuvvetlerine mağlup olması üzerine Rusya’nın Boğazlara inerek
Osmanlı Devleti’ni koruma hakkını kullanmaya kalkışmasını kabul etmeyen İngiltere Londra’da bir konferans toplan-
masını sağladı.
154 MEBİ KONU ÖZETLERİ TARİH - TYT-AYT