Page 73 - Konu Özetleri AYT Türk Dili ve Edebiyatı

TÜRK DILI VE EDEBIY
TÜRK DILI VE EDEBIYATIATI

KONU CUMHURİYET DÖNEMİ TÜRK ŞİİRİ 1
ÖZETİ
AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT

CUMHURİYET DÖNEMİ TÜRK ŞİİRİNİN ÖZELLİKLERİ

• 1923 Cumhuriyet’in ilanıyla başlayan Cumhuriyet Dönemi Edebiyatı günümüzde de devam eder.
• Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı’nın ilk yıllarında (1940’lı yıllara kadar olan dönem) memleket edebiyatı anlayışı,
sonraki yıllarında ise bireysel yaklaşımlar etkili olmuştur.
• Cumhuriyet’in ilk yıllarında eserlerin konusu Millî Mücadele, her yönüyle Anadolu, Atatürk ve Türk tarihi iken son-
raki yıllarda bireysel duygu ve sorunlardır.

• Dil; Millî Edebiyat Dönemi’nde olduğu gibi sade, açık ve anlaşılırdır.
• Millî Edebiyat Dönemi’nde eser veren sanatçılar, Cumhuriyet Edebiyatı’nın ilk yıllarında da sanat hayatlarına devam
etmişlerdir.

• Dünya edebiyatı daha yakından takip edilir olmuş, bu yönde evrensel nitelikler taşıyan eserler kaleme alınmıştır.
• Realizm başta olmak üzere varoluşçuluk, gerçeküstücülük, modernizm, postmodernizm gibi akımlar etkili olmuş-
tur.
• İlk yıllarda daha çok hece ölçüsü ve dörtlüklerle şiir yazılırken sonraki yıllarda serbest şiir büyük ilgi görmüştür.

• Toplumsal ve bireysel temalarda toplumcu gerçekçi, modernist roman / hikâye gibi farklı anlayışlarla başarılı eserler
kaleme alınmıştır.
• Tiyatro diğer dönemlere oranla büyük gelişme göstermiş, yerli oyunların yazımı ve sahnelenmesi artarken dünya tiyat-
rosundaki gelişmelere paralel eserler yazılmıştır.
• Deneme, eleştiri, edebiyat tarihi gibi metin türlerinde de gelişme olmuş; başarılı yazılar kaleme alınmıştır.
• 1940’lı yıllardan sonra şiir, hikâye ve romanda farklı anlayış / akım ve sanatçı toplulukları etkili olmuştur.

CUMHURİYET DÖNEMİ SAF (ÖZ) ŞİİR ANLAYIŞI

• Saf şiir anlayışı, Batı edebiyatında Fransız şair Paul Valery öncülüğünde ortaya çıkmış, Türk şairlerce de benimsen-
miş bir şiir akımıdır.
• Türk edebiyatındaki ilk örneklerini Ahmet Haşim ve Yahya Kemal Beyatlı vermiştir.
• “Şiir soylu bir sanattır.” düşüncesi etrafında şekillenmiştir.

• “Sanat için sanat” anlayışı egemendir.
• Sanatçılar sembolizm akımının etkisinde kalmışlardır.
• Bu şiir anlayışını benimseyen şairlerin amacı, iyi ve güzel şiir yazmaktır; bunun da iyi bir çalışmayla mümkün olduğunu
düşünürler.
• Şiirde biçim önemsenir, anlam ise geri plandadır.
• Müzikalitenin önemsenmesi; sözcüklerin ses özelliklerine, ahenk unsurlarına da önem verilmesine vesile olmuştur.
• Saf şiir bir şeyi öğretmez, açıklamaz; müzikalite aracılığıyla hissettirir, sezdirir.

• Şiirlerde hece ölçüsü ve serbest ölçü kullanılmıştır.
• “Dil her şeyin üstündedir.” anlayışıyla biçimlenmiştir.
• Özgün bir şiir dili oluşturmak esastır, bu yüzden özgün imgeler kullanılır.
• Aşk, yalnızlık, ölüm, çocukluk yıllarına duyulan özlem, bireyin iç dünyası, masal, rüya, mit, zaman gibi düşsel konular
saf şiirin başlıca temalarıdır.
• Cumhuriyet Dönemi’nde saf şiir anlayışını benimsemiş başlıca şairler: Yedi Meşaleciler, Ahmet Hamdi Tanpınar,
Necip Fazıl Kısakürek, Asaf Halet Çelebi, Cahit Sıtkı Tarancı, Ahmet Muhip Dıranas, Fazıl Hüsnü Dağlarca,
Behçet Necatigil...
TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI - AYT MEBİ KONU ÖZETLERİ 73