Page 77 - Konu Özetleri AYT Türk Dili ve Edebiyatı

TÜRK DILI VE EDEBIYATI

KONU CUMHURİYET DÖNEMİ TÜRK ŞİİRİ 2
ÖZETİ
AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT

TOPLUMCU EĞİLİMİ YANSITAN ŞİİR (1923-1960)

TOPLUMCU EĞİLİMİ YANSITAN ŞİİRİN (1923-1960) GENEL ÖZELLİKLERİ

• 1930’lu yıllarda Sovyet Rusya’da güçlenen toplumcu gerçekçilik akımı, Türk edebiyatında 1930-1940 yılları arasında
yayılmaya başlamıştır. Nâzım Hikmet’in etkisiyle 1940’lardan sonra toplumcu gerçekçi şairler yetişmiştir.
• Marksizm’e, sosyalizme ve materyalizme bağlı bir akım olan toplumcu gerçekçi şiir; işçi, emekçi ve köylü sınıfının
ezildiği temel düşüncesinden hareket eder.
• Toplumcu gerçekçilere göre sanat, toplumu sadece yansıtan bir ayna değildir; aynı zamanda toplumu değiştirecek
araçlardan biridir.

• Sanatçılar, şiirlerini Aydınlık ve Resimli Ay dergilerinde yayımlamışlardır.
• “Halkçılık, köycülük, hümanizm” gibi fikirler toplumcu gerçekçi sanatçıları etkilemiştir.
• Bazı sanatçılar fütürizm (gelecekçilik) akımından etkilenmiştir.
• Biçimde serbest şiir anlayışını benimsemişler, içerikte ise ideolojik konuları işlemişlerdir.
• Toplumcu gerçekçi şiir; toplumsal problemler, savaş karşıtlığı, barış özlemi, işçi hakları, yoksulluk gibi temaları
işlemiştir.
• Toplumcu gerçekçiler hayata daima iyimser bakarlar. Onlara göre en büyük duygu yeryüzünde yaşama mutluluğudur.
• Bazı şiirlerde uyak kullansalar da şiirde geleneksel nazım şekillerinin ölçü, kafiye, redif gibi özelliklerini reddetmişler-
dir.
• Yalın, açık ve anlaşılır bir dil ve üslup kullanmışlar, halkın konuşma dilinin özelliklerini şiirlerinde yansıtmaya çalış-
mışlardır.
• Geniş kitleleri harekete geçirme amacında olan toplumcu gerçekçi şiir, söylev üslubunu benimsemiştir.
• 1923-1960 yılları arası toplumcu eğilimleri yansıtan şiir anlayışında 1940’a kadarki kuşakta Nâzım Hikmet’le beraber
Ercüment Behzat Lav, Hasan İzzettin Dinamo; 1940’tan sonraki kuşakta ise Attilâ İlhan, Rıfat Ilgaz, Ceyhun Atuf
Kansu gibi şairler yer almıştır.

HATIRLAYALIM

FÜTÜRİZM:
• Fütürizmin kurucusu İtalyan şair Marinetti’dir.
• Özgürce seçilen kelimeler, kuralsız anlatım, otomatik yazı fütüristlerin kullandıkları biçimsel ögelerdir.

• Fütürizm; modern hayatın hareketliliğini, ilerlemeyi, değişimi ve hızı yüceltmiştir.
• Fütürist sanatçılar; sanatın, hareketsizliği değil hızı, dinamizmi ve makineyi anlatması gerektiğini savunmuşlardır.
• Nâzım Hikmet, fütürizmin Rus edebiyatındaki önemli temsilcileri arasında sayılan Mayakovski’den etkilenerek Türk
edebiyatında bu akımın özelliklerinin görüldüğü şiirler yazmıştır.

TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI - AYT MEBİ KONU ÖZETLERİ 77