Page 40 - Konu Özetleri TYT AYT Felsefe

FELSEFE

KONU
ÖZETİ ÖZGÜRLÜK VE SORUMLULUK
TYT-AYT TYT-AYT TYT-AYT TYT-AYT TYT-AYT TYT-AYT TYT-AYT

Kişinin her istediğini yapması özgürlük olarak nitelendirilebilir mi?

Özgürlük ve Sorumluluk
• Ahlaki anlamda özgürlük; bireyin, iyi ve kötü arasında seçim
yapabilmesidir.
• Sorumluluk ise bireyin davranışlarının sonuçlarını
üstlenmesidir.
• Özgürlüğün olmadığı yerde sorumluluktan bahsetmek
mümkün değildir.
• Aklını kullanarak ve iradesiyle seçim yapabilen bir insan
yapmış olduğu seçimlerin sonuçlarını kabul eder.
• İnsanın yapmış olduğu davranışların sonucunu kabul etmesi
özgür olduğunun bilincinde olduğunu gösterir.

İnsan eylemde bulunurken özgür ve sorumlu mudur?

Özgürlük ve sorumluluk ilişkisi, düşünürler tarafından farklı biçimlerde ele alınmıştır.

1. Determinizm (belirlenimcilik):
• Evrende meydana gelen her olayın belirli nedenleri vardır.
• İnsan kendi elinde olmayan belli koşulların etkisi altındadır.

• Kişilerin ahlaki seçimleri yaşadıkları olaylara, ruhsal ve fiziksel unsurlara bağlıdır.
• Evrendeki belirlenmişlik nedeniyle kişi eylemlerinde özgür olamadığından eylemlerinden sorumluluk duyması da
beklenemez.

2. Fatalizm (kadercilik):
• Belirlenimciliğin bir türüdür.

• Kişilerin seçimlerinden bağımsız olarak yazgılarında olan şeylerin gerçekleşeceğini savunur.
• Bu nedenle özgür iradeden söz edilemez ve kişi yaptıklarından sorumlu tutulamaz.

3. İndeterminizm (belirlenmezcilik):
• Belirlenimcilik ve kaderciliğin karşıtı olan görüştür.
• Kişinin ahlaki karar ve eylemlerinde özgür olduğunu
savunur.
• İnsan aklı sayesinde mutlak bir seçme özgürlüğüne
sahiptir.
• İnsan özgür olduğundan yaptığı davranışlarından da
sorumludur.

42 MEBİ KONU ÖZETLERİ FELSEFE - TYT/AYT