Page 89 - Konu Özetleri TYT Biyoloji

MANTARLAR ÂLEMİ

• Mantar hücreleri, bir veya birden fazla çekirdeğe, kitinden yapılmış hücre duvarına sahiptir.
• Genellikle nemli ortamlarda yaşar.
• Kök, gövde, yaprak gibi özelleşmiş yapılar bulundurmaz.

• Mantarlar, glikozu glikojen olarak depo etmesi ve tüketici olarak beslenmesi nedeniyle hayvanlara; aktif hareket ede-
mediği için de bitkilere benzer.
• Çok hücreli mantarlar hif adı verilen iplikçiklerden oluşur. Hifler bir araya gelerek miselyum denilen iç içe geçmiş
yapıları oluşturur. Miselyumlar mantarın bulunduğu ortama tutunmasında, yayılmasında ve beslenmesinde etkilidir.
• Bazı mantar türleri, bitki ve alglerle karşılıklı faydaya dayalı ortak yaşam şekilleri oluşturur.
• Bitkilerin köklerine yerleşen bazı mantar türleri bitkinin topraktan su, fosfor, azot gibi maddeleri almalarını kolaylaştırır.
Bitkiler ise mantarlara organik besin sağlar. Mantarların ürettiği etken maddeler bitkiyi parazitlere karşı korur.
• Mantarlar alglerle liken adı verilen yaşam birliğini oluşturur.

Liken
• Bazı mantarların ürettiği metabolik son ürünlerin zehirleyici etkisi vardır. Bazı mantarlardan elde edilen etken maddeler, bak-
teriyel hastalıkların tedavisinde ve tarımsal mücadelede ilaç yapımında ve hatta biyolojik silah yapımında kullanılmaktadır.
• Mantarlarda genellikle eşeyli ve eşeysiz üremenin birbirini takip ettiği özel bir üreme şekli görülür. Üreme sırasında
meydana getirilen sporlar; rüzgâr, su ve böceklerin etkisiyle çevreye dağılır. Sporlar çevre şartlarına oldukça dayanıklı
olup yıllarca canlılığını koruyabilir.

Kabak mantarı( puffball mantarı ) sporlarının yayılması

• Bazı mantar türlerinde ise ikiye bölünme veya tomurcuklanma ile eşeysiz üreme görülür.
Mantarların Biyolojik ve Ekonomik Önemi
• Mantarlar, organik atıkları inorganik maddelere dönüştüren ayrıştırıcı organizmalardır. Bu nedenle yeryüzünde madde
döngüsünde çok önemlidir.
• Maya mantarları fermantasyon yapabilme özelliği olduğu için gıda, deterjan ve ilaç sanayinde; peynir, alkol, antibiyotik
ve ekmek yapımında kullanılır.

• Bazı küf mantarlarından elde edilen antibiyotikler, bakterilerin yaşamsal faaliyetlerini engellediğinden bakteriyel has-
talıkların tedavisinde kullanılır.
• Protein, B vitamini ve mineral bakımından zengin olduğundan zehirsiz bazı şapkalı mantar türleri insanlar tarafından
besin olarak tüketilmektedir.
89
BİYOLOJİ - TYT MEBİ KONU ÖZETLERİ 89