Page 130 - Konu Özetleri TYT Tarih

TARİH

KONU OSMANLI DEVLETİ’NDE DARBELER
ÖZETİ
TYT-AYT TYT-AYT TYT-AYT TYT-AYT TYT-AYT TYT-AYT TYT-AYT

1876 DARBESİ

DARBE NEDİR?

• Darbe, ordunun ya da devlet içindeki siyasi elitlerin örtük ve yasadışı yöntemlerle mevcut hükûmeti değiştirmesi olarak
tanımlanır.

BATI TARZI MEŞRUTİYETE GİDEN YOL

• Tanzimat Dönemi aydınları, Batı üstünlüğünü, halkın sahip olduğu geniş hürriyete ve parlamentolu demokratik siyasi
rejimlere bağlamıştır.
• Meşrutiyet yanlıları, “Yeni Osmanlılar” (Genç Osmanlılar) adıyla gizli bir cemiyet kurmuştur.

SADRAZAM ÂLİ PAŞAYA DARBE GİRİŞİMİ
• 1867’de yaptıkları toplantıda Bâbıâli’yi basmayı ve Sadrazam Âli Paşa’nın yerine Mahmud Nedim Paşa’yı sadrazam-
lığa getirmeyi planlamışlardır.

• Âli Paşa, darbeci cemiyet üyelerinin bazılarını tutuklamış bazı üyeler de yurt dışına kaçmıştır. Ziya Paşa, Namık Kemal
gibi cemiyetin üyeleri İstanbul’dan uzaklaştırılmıştır.
• Sultan Abdülaziz, Mahmud Nedim Paşa’yı sadrazamlığa getirmiş ve meşrutiyete taraftar olan yöneticileri tek tek gö-
revlerinden uzaklaştırmıştır.

1876 DARBESİ

• Mahmud Nedim Paşa’nın Rusya ile yakınlaşmasına tepkilerin artması üzerine padişah, Mahmud Nedim Paşa’yı
1872’de görevden almıştır. Yeni Osmanlılar, medrese öğrencilerini ayaklandırmıştır. İsyancılar şeyhülislamın ve sad-
razamın azledilmesini istemişlerdir.
• Sultan Abdülaziz, Mütercim Rüştü Paşa'yı sadrazamlığa Hüseyin Avni Paşa’yı seraskerliğe, Mithat Paşa’yı da devlet
şûrası başkanlığına atamak zorunda kalmıştır.

• Hüseyin Avni Paşa, bir darbe ile, Sultan Abdülaziz’i tahttan indirmiş yerine V. Murat’ı tahta çıkartmıştır.
• Bu arada Sultan Abdulaziz şüpheli bir şekilde ölmüştür.
• Ağustos 1876 tarihinde bir fetva ile V. Murat tahttan indirilerek yerine Sultan II. Abdülhamid padişah olmuştur.

1909 DARBESİ’NİN SEBEPLERİ
• Girit ile Bosna-Hersek’in kaybedilmesi ve Bulgaristan’ın da bağımsızlığını kazanması.

• İlmiye öğrencilerinin askerden muaf olma ayrıcalığının kaldırılması ve alaylı subayların tasfiye edilmesi.
• Serbestî gazetesi başyazarı Hasan Fehmi’nin suikaste uğramasının, tepkileri İttihat ve Terakki’ye yönlendirmesi.
• Muhalefetin önde gelen organları, Ahrar Fırkası ve İttihâd-ı Muhammedî Cemiyeti’nin çalışmaları.
• Avcı taburlarına mensup askerlerin Ayasofya Meydanı’nda gösteri yapması.

• Bazı isyancıların, sokaklarda “mektepli subay” avına çıkması.

130 MEBİ KONU ÖZETLERİ TARİH - TYT-AYT