Page 43 - Konu Özetleri TYT Tarih

İSLAMİYET’İN TÜRK DEVLET VE TOPLUM YAPISINA ETKİSİ

TÜRK İSLAM DÜNYASINDA İLK ESERLER
Kutadgu Bilig (Mutluluk Veren Bilgi)

Yusuf Has Hacip (Temsilî)

• Türk İslam edebiyatının günümüze gelen ilk örneğidir.
• Yusuf Has Hacip tarafından Türkçe kaleme alınana eseri Doğu Karahanlı hükümdarı Tamgaç Buğra Han’a sunulmuş-
tur.

• Eserde hükümdarın ve halkın karşılıklı görevleri hakkında bilgi verilir.
• İdeal devletin nasıl olması gerekliliği üzerinde durulur. Bu bakımdan siyasetname olarak kabul edilir.
• Eserde dört karakter kişiselleştirilmiştir. Bu dört karakterden Kün Toğdı hükümdarı, Ay- toldı devletin yasama ve yü-
rütme gücünü, Öğdilmiş akıl ve bilgeliği, Oğdurmış ise kanaati ve aydınlığı ifade eder.

Divânü Lûgati’t-Türk
• Kaşgarlı Mahmut tarafından kaleme alınan bu eser 1077 yılında Abbasi Halifesi
Muktedir Billah’a sunulmuştur.
• Divan-ı Lûgat-ıd Türk, Araplara Türk dilini öğretmek, Türk milletinin ve Türk-
çenin yüceliğini göstermek için yazıldı.
• Bir sözlük gibi hazırlanan eserde Türklerin tarihi ve coğrafyası, örf ve adetleri,
mutfağı, spor faaliyetleri, günlük yaşamı, kadına verdiği önem, edebiyatı ve mü-
zik anlayışı gibi konularda ansiklopedik olarak hazırlanmış eserdir.
• Eserin içeriğinde Türk dünyası haritası da bulunmaktadır.
Türk Dünyası Haritası

Atabet’ül Hakayık
• XII. yy’da Edip Ahmet Yûkneki tarafından Türkçe yazılmış manzum bir eserdir.

• Eser içerik yönünden Kutadgu Bilig’in devamı olarak nitelendirilmiştir.
• İslamiyet’in hayata bakış açısının Türkler arasında yayılmasını sağlamak için yazılan eser nasihatname niteliğindedir.

Divân-ı Hikmet
• Türk tasavvuf tarihinin ilk edebi eseridir.

• Ahmed Yesevi’nin Türkçe yazdığı hikmet adı verilen şiirlerin bir araya getirilmesiyle oluşmuş bir eserdir.
• Divan-ı Hikmet’te Hz. Peygamberin yaşamı, dini hikayeler, dervişlerin özellikleri, cennet ve cehennem, güzel ahlak
konularını içeren bir tasavvuf kitabıdır.

TARİH - TYT-AYT MEBİ KONU ÖZETLERİ 43