Page 51 - Konu Özetleri TYT Türkçe

YAZIM KURALLARI 3

Birleşik kelimeler aşağıdaki durumlarda bitişik yazılırlar:

1. Ses düşmesine uğrayan birleşik kelimeler bitişik  birbiri (< biri biri), nasıl (< ne asıl), niçin (< ne için),
yazılır: sütlaç (< sütlü aş) vb.

2. Özgün biçimleri tek heceli bazı Arapça kökenli  emretmek, menolunmak, cemetmek, kaybolmak; dar-
kelimeler etmek, edilmek, eylemek, olmak, olunmak betmek, dercetmek, hamdetmek; affetmek, hissetmek,
yardımcı fiilleriyle birleşirken ses düşmesine, ses reddetmek vb.
değişmesine veya ses türemesine uğradıklarında
bitişik yazılır:
3. Kelimelerden her ikisi veya ikincisi, birleşme sırasında anlam değişmesine uğradığında bu tür birleşik
kelimeler bitişik yazılır.
a. Bitki adları:  aslanağzı, civanperçemi, keçiboynuzu, kuşburnu, mer-
yemanaeldiveni vb.
b. Hayvan adları:  danaburnu (böcek), akbaş (kuş), alabacak (at), bağrı-
kara (kuş), vb.

c. Hastalık adları:  itdirseği (arpacık), delibaş, karabaş, karabacak vb.

ç. Alet ve eşya adları:  balıkgözü (halka), deveboynu (boru), domuztırnağı
(kanca) vb.

d. Biçim, tarz, tür, motif vb. adlar:  ayıbacağı (yelken biçimi), balıksırtı (desen), civankaşı
(nakış), eşeksırtı (çatı biçimi) vb.

 hanımgöbeği (tatlı), kadınbudu (köfte), kedidili (biskü-
e. Yiyecek adları:
vi), dilberdudağı (tatlı) vb.

f. Oyun adları:  beştaş, dokuztaş, üçtaş vb.

 Altıkardeş (yıldız kümesi), Arıkovanı (yıldız kümesi),
g. Gök cisimlerinin adları:
Büyükayı (yıldız kümesi) vb.

ğ. Renk adları:  baklaçiçeği, balköpüğü, camgöbeği, devetüyü, fildişi,
gülkurusu, kavuniçi vb.

h. Oğlu, kızı sözleri:  çapanoğlu, eloğlu, hinoğluhin, elkızı vb.

4. -a, -e, -ı, -i, -u, -ü zarf-fiil ekleriyle bilmek, vermek,  düşünebilmek, gülüvermek, uyuyakalmak, gidedur-
kalmak, durmak, gelmek ve yazmak fiilleriyle yapılan mak, yazadurmak, çıkagelmek, süregelmek, düşeyaz-
tasvirî fiiller bitişik yazılır: mak, öleyazmak vb.

5. Bir veya iki ögesi emir kipiyle kurulan kalıplaşmış  albeni, ateşkes, incitmebeni, batçık, çekyat, kaçgöç,
birleşik keli meler bitişik yazılır: kapkaç, örtbas, tutkal, yapboz, vb.

 cankurtaran, çöpçatan, dalgakıran, gökdelen, yelke-
6. -an/-en, -r/-ar/-er/-ır/-ir, -maz/-mez ve -mış/-miş sı-
fat-fiil ekleriyle kurulan kalıplaşmış birleşik kelimeler sen; külyutmaz, tanrıtanımaz, varyemez; çokbilmiş, gün-
bitişik yazılır: görmüş vb.

 albastı, çıtkırıldım, dalbastı, fırdöndü, gecekondu, gün-
7. İkinci kelimesi -dı (-di / -du / -dü, -tı / -ti / -tu / -tü) döndü, imambayıldı, karyağdı, mirasyedi, serdengeçti,
kalıplaşmış belirli geçmiş zaman ekleriyle kurulan şıpsevdi, zıpçıktı vb.
birleşik kelimeler bitişik yazılır:

TÜRKÇE - TYT MEBİ KONU ÖZETLERİ 51