Page 6 - Dijital Okuryazarlık Becerileri Etkinlik Kitabı

DİJİTAL
OKURYAZARLIK

DİJİTAL OKURYAZARLIK
Dijital Okuryazarlık Nedir?

Bireylerin ağ tabanlı bir ortam aracılığıyla (dijital ortam) mevcut bilgiye ulaştıkları veya maruz kaldıkları bilgiyi
anlama, kullanma, yorumlama, değerlendirme ve bilgi üretme becerisidir.
Genel olarak dijital okuryazarlık aşağıdaki özellikler ile tanımlanabilir:

a) Farklı dijital teknolojilerin bireylerin hem öğrenmelerini hem de kişisel gelişimlerini sağlayacak
şekilde etkin, güvenli ve eleştirel bir şekilde kullanılması,

b) İhtiyaç duyulan bilginin fark edilmesi, tanımlanması, bu bilginin değerlendirilmesi ve kaydedilmesi,
c) Mevcut bir bilgiden yeni ve özgün bilgi veya bilgiler elde edilmesi ve bu bilgilerin sunulması,

d) Güvenlik, ahlak ve yasal boyutlar çerçevesinde internet üzerinden ortak ağlara katılım sağlanarak
iletişim kurulması, ticaret veya alışveriş gerçekleştirilmesidir.

Son dönemlerde, dijital yetkinliğin çocuklara ve gençlere öğrenmeleri için daha fazla içerik ve motive edici bir
ortam sağladığını ve gelecekte bilgi toplumunun interaktif katılımcıları olan öğrencilerin hedeflerine ulaşmak
için daha çok dijital medya kullanacakları görülmektedir.
Birer dijital vatandaş olarak sanal ortamda geride bıraktığımız, herkes tarafından görülebilen, depolanabilen,
paylaşılabilen bilgilerimizin oluşturduğu dijital ayak izi kavramına da uzmanlar dikkat çekmektedir. Bireylerin
dijital ortamda karşılaştığı bu sorunlara çözüm bulabilmesi, dijital yaşam içerisinde kaliteli bir süreç geçirebilmesi
için iyi bir dijital okuryazar olmaları gerekmektedir.
Dijital okuryazarlık kavramını ortaya çıkaran ilk araştırmacı Paul Gilster’dir. Gilster, dijital okuryazarlığın sadece
tuşlara basmaktan ibaret olmayan fikirlere hâkim olmakla ilişkili özel bir tür zihniyet olduğunu ifade etmiştir.
Gilster’in bu görüşü dijital okuryazarlığın kabul edilmiş şu üç ilkesine dayanmaktadır:
• Çeşitli donanım aygıtlarına ve yazılım uygulamalarına erişim ve bunları kullanma bilgi ve becerisi,
• Dijital içerik ve uygulamaları anlamak ve eleştirel bir şekilde analiz etmek için yeterlilik,
• Dijital teknoloji ile yaratma becerisi

Gilster’in bu ilkelerini temel alan Avrupa Komisyonu, dijital okuryazarlık ile ilgili yetkinlikleri; problemleri
çözmek, iletişim kurmak, bilgiyi yönetmek, iş birliği yapmak, içerik oluşturmak ve paylaşmak; iş, boş zaman,
katılım, öğrenme, sosyalleşme, tüketim için etkili, verimli, uygun, eleştirel, yaratıcı, özerk, esnek, etik bir şekilde
bilgi iletişim teknolojilerini ve dijital medyayı kullanım için gereken bilgi, beceri, tutumlar (yetenekler, stratejiler,
değerler ve farkındalık dahil) olarak tanımlamaktadır.

Günümüzde dijital okuryazarlığın artan öneminin farkındalığı, bu önemli yetkinliklerin değerlendirilmesi ve
güçlendirilmesinde eğitim kurumlarının belirgin şekilde önemli bir rolü bulunmaktadır.

Uluslararası Eğitim Teknolojileri Topluluğu (ISTE) dijital okuryazarlık kriterlerini altı standart etrafında
belirlemiştir.

1. Yaratıcılık ve yenilik
2. İletişim ve iş birliği
3. Araştırma ve bilgi akıcılığı

4. Eleştirel düşünme
5. Problem çözme ve karar verme
6. Dijital vatandaşlık ve teknoloji operasyonları ve kavramları

6