Page 24 - Finansal Okuryazarlık

FİNANSAL
OKURYAZARLIK 3. KONU
2.
ONU
K
BÜTÇE

Bir kişinin, ailenin, işletmenin ya da devletin geleceğe dair belli bir zaman dilimi için planladığı gelir ve giderlerini
ayrıntılarıyla gösteren çizelgeye bütçe denir. Bütçede yer alan veriler tahminîdir. Gelir ve gider toplamları eşit ol-
malıdır. Giderlerin gelirlerden fazla olması durumunda dengeyi sağlamak için uygun koşullarda borçlanma araç-
larına başvurulur. Gelirlerin fazla olması durumunda ise fazlalığın uygun yatırım araçlarına aktarılması için gerekli
planlamalar yapılır. Bütçe, birikim ve tasarruf yapmaya karar verirken doğru stratejileri takip etmemizi sağlar.

Uygun kaynakların Maliyet kontrolü
belirlenmesi
ve doğru harcanması ve denetimi

Gelecekte Bütçe
yaşanabilecek
finansal sorunların Hazırlamanın Etkin para yönetimi
engellenmesi Faydaları

Tutumlu davranış Performans ve
sergileme verimlilikte artış

Görsel 2.1: Bütçe hazırlamanın faydaları

Bütçe Yapmanın İpuçları
• Bütçeye sadık kalınmalıdır. Bütçe aylık vb. zamanlarda düzenli olarak yapılması gerekir.
• Bütçenin yazılı olması gerekir.
• Gelirden fazla harcama yapılmamalıdır.

• Bütçe yapmak alışkanlık hâline getirilmelidir.
• Giderlerden önce mutlaka birikim yapılır. Elde edilen gelirin en az %10 birikim için ayrılır.
• Bütçenin gerçekçi olması gerekir.

• Bütçeyi hazırlarken giderler, istek ve ihtiyaç diye ikiye ayrılır. Birey, ihtiyacı olmayan mal veya hizmet almak
istediğinde bunu başka bir isteğinden kısıp yapabilir.

• Giderleri kontrol altına alabilmek için harcama defteri tutulabilir. Harcama defterine günlük yapılan har-
camalar belgeye dayanarak (fatura, fiş bilet vb.) kaydedilmesi, harcamaları düzenli takip etmede etkilidir.
Belgesi olmayan harcamalar da harcama defterinde yer almalıdır. Harcama defterinde, aylık harcamalar
gözden geçirilip başlıklar altında toplanabilir.
• Ödeme ve gelirler takvime yerleştirilebilir.
• Bütçedeki gelir ve giderlerin bireyin yaşamına uygun olması çok önemlidir. Başlangıçta çok ayrıntı içinde
boğulmak, bütçeyi karmaşık hâle getirebilir.
• Bütçe yaparken gerçekçi olmak gerekir. Hiç yapılamayacak tasarruf hedefleri koymamak gerekir.
• Bütçe açık veriyorsa giderleri azaltma yollarının aranması gerekir. Giderler kısılamıyorsa ek gelir yaratma-
nın yolları düşünülmelidir.
• Bütçenin açık vermemesi için birey giderlerinde gelecek aylar için kendine uygun limitler koyabilir.

• Bütçe esnek olmalı ve beklenmedik durumlara göre yeniden şekillendirilmelidir.

24