Page 11 - Türk Dili ve Edebiyatı Sınıf İçi Değerlendirme Öğretmen Rehber Kitabı

ÖĞRETMEN REHBER KİTABI

Biçimlendirici değerlendirmenin amacı öğ-
Biçimlendirici değerlendirmenin rencilerin neleri bilip bilmediklerine ilişkin bir
anlayış kazanmak ile öğretim ve öğrenme
amacı öğrencilerin neleri bilip bil- süreçlerine geri bildirim sunmak olduğundan

mediklerine ilişkin bir anlayış ka- öğretmenler tarafından yürütülen sınıf içi
gözlem ve sınıf içi tartışma uygulamalarının
zanmak ile öğretim ve öğrenme bu kapsamda önemli bir yeri vardır (Boston,
2002). Öğretmenlerin, soru sorma ve sınıf
süreçlerine geri bildirim sunmaktır. içi tartışma olanaklarını öğrencilerin bilgi ve

anlayışını geliştirmek için kullanmaları öne-
rilmektedir. Yalnız bir taraftan da öğretmenlerin basit ve olgusal sorulardan ziyade yansıtıcı sorular sorma-
ları ve öğrencilere cevaplarını sunması için yeterli zaman vermeleri önerilmektedir. Bu kapsamda aşağıdaki
stratejiler önerilmektedir (Boston, 2002):

• Bir soru veya konu hakkında öğrencilerin çift olarak veya küçük gruplar hâlinde tartışmalarını sağlayınız
ve gruptan bir temsilcinin sınıfın tamamıyla grubun düşüncelerini paylaşmalarını isteyiniz.
• Bir soruya birkaç olası cevap sununuz ve öğrencilerin bu olası cevapları oylamasını isteyiniz.
• Bütün öğrencilerin bir cevap yazmasını isteyiniz ve daha sonra seçilen birkaç cevabı yüksek sesle
okuyunuz.
• Daha az sayıda ve uzun testler yerine daha çok sayıda ve kısa testler uygulayınız.
• Öğrencilerin yeni edindikleri bilgi ve becerileri en geç bir hafta içerisinde değerlendiriniz.
• Biçimlendirici değerlendirme kapsamında portfolyo gibi değerlendirme yaklaşımlarını kullanmaya gay-
ret ediniz.

1.3. Sınıf İçi Değerlendirmede Kullanılan Ölçme Araçları

Öğretmenler sınıf içi değerlendirmede genellikle başarı testlerini kullanmaktadır. Ancak başarı testleri ile öğ-
rencilerin üst düzey zihinsel özelliklerini ölçmek güçtür. Bu nedenle öğretmenlerin başarı testlerine ek olarak
alternatif ölçme araçlarını ve yaklaşımlarını kullanmalarının önemli olduğu düşünülmektedir. Alternatif ölçme
araçları genel olarak gözlem formları, performans ve proje ödevleri olarak düşünülebilir (Ebel ve Frisbie,
1991; Popham, 2017).

Sınıf içi değerlendirme kapsamında çok sayıda ölçme aracı kullanılmaktadır. Ölçme araçları genel olarak
seçmeye dayalı ölçme araçları ve yapılandırmaya dayalı ölçme araçları olarak ikiye ayrılmaktadır.
Seçmeye dayalı ölçme araçları, sınıf içi değerlendirme kapsamında sıklıkla kullanılmaktadır ve bu ölçme
araçlarında öğrencilere bir madde köküne ek olarak öğrencilerin seçebilecekleri seçenek takımı sunulmak-
tadır. Seçenek takımında doğru cevaba ek olarak çeldiriciler yer almaktadır ve öğrencilerin seçenekler ara-
sından doğru cevabı seçmeleri beklenmektedir. Seçmeye dayalı maddelerin yalnızca alt düzey zihinsel
özellikleri ölçtüğüne ilişkin genel bir kanı olsa da yaratıcı öğretmenler tarafından üst düzey zihinsel özellikleri
ölçen seçmeye dayalı maddeler oluşturulabilmektedir. Seçmeye dayalı maddeler de kendi içinde çoktan
seçmeli ve eşleştirmeli maddeler olarak ikiye ayrılabilir (Popham, 2017). Yapılandırmaya dayalı ölçme araç-
ları, öğrencilerin kendilerine sunulan göreve veya soruya yönelik cevaplarını kendilerinin oluşturmalarına,
düşüncelerini organize etmelerine ve sunmalarına olanak sağlayan ölçme araçlarıdır. Seçmeli maddelerin
hazırlanması zor, puanlanması kolay ve etkili iken yapılandırmaya dayalı maddelerin hazırlanması kolay,
puanlanması ise oldukça güçtür. Yapılandırmaya dayalı maddeler genel olarak kısa cevaplı maddeler ve
uzun cevaplı maddeler (kompozisyon tipi maddeler) olarak ikiye ayrılır (Popham, 2017). Bu iki tür ölçme ara-
cına ek olarak öğrencilerin üst düzey zihinsel özelliklerinin ölçülmesinde performans görevleri, proje ödevleri
ve portfolyolar kullanılmaktadır. Ölçme ve değerlendirmenin temel ilkelerinden biri olan ölçme araç-
larında çeşitlilik ilkesinin sağlanması ve bütüncül değerlendirmeye olanak sağlaması bakımından
bahsi geçen ölçme araçlarının hepsinin sınıf içi değerlendirme kapsamında kullanılmasının uygun
olduğu düşünülmektedir.
11