Page 25 - ORYANTİRİNG

Görsel 3.1: Piri Reis’in çizdiği Büyük Türk Denizcisi ve Haritacı Piri Reis
dünya haritası Piri Reis, 13. yüzyılın ikinci yarısı ile 14. yüzyılın ilk yarısı arasın-
da yaşamış (Doğum: 1465~70 – Vefat: 1554) bir Osmanlı denizcisi ve
haritacısıdır. Bir Osmanlı
amirali olan Piri Reis,
tarihte Doğu Amerika ve
Antartika kıyılarına da
yer veren ilk dünya hari-
tasını çizmiş kişi olarak
kabul edilir.

Piri Reis’in çizmiş
olduğu bu harita ceylan
derisinden yapılmış olup
900x600 mm boyutların-
dadır. Enlem ve boylam
çizgileri yerine anahtar
noktalarda yönleri gös-
teren pusula gülleri ve
bunlardan ışınsal olarak
yayılan yön çizgileri var-
dır. Haritanın kenar kısımlarında, açıklayıcı nitelikte çeşitli notlar
vardır (Görsel 3.1).
Bir Osmanlı Amiralı
olan Piri Reis, tarihte Doğu Kitab-ı Bahriye
Amerika ve Antartika kı- Kitab-ı Bahriye; hem denizciler için önemli bir harita-kılavuz kita-
yılarına da yer veren ilk bı hem de benzersiz bir Akdeniz seyahatnamesidir.
dünya hartisini çizmiş kişi
olarak kabul edilir. Piri Reis’in yazdığı Kitab-ı Bahriye o dönemde coğrafya alanında
yazılmış en önemli eserdir. Denizciler için temel teknik bilgiler veren
eserde fırtınalar, pusula, yıldızlarla yön bulma, okya nuslar ve onları
çevreleyen kara parçaları anlatılmıştır. Aynı zamanda eserde Avru-
palı kâşifle rin seyahatleri hakkında bilgiler bulunmaktadır.

Kitab-ı Bahriye’de 210 farklı harita kullanılmıştır. Her bir liman ve
kıyının su derinlikleri, demir atma yerleri, kıyı bitki örtüsü ve içme
suyu imkânları not edilmiştir. Dahası her şehrin halkı, kültürü, po-
litik güç dengeleri hakkında ayrıntılı bilgiler verilmiştir.

İzohipsler (Eşyükselti Eğrileri): Deniz seviyesi ve deniz seviye-
sinden itibaren aynı yükseklikteki noktaları birleştiren kapalı eğrile-
re izohips ya da eş yükselti eğrisi denir.

Görsel 3.2’de yamaç, tarımsal faaliyetler için basamaklandırılmış-
tır (taraçalandırma).

Aynı yükseklikteki bu basamakları izohips aralıkları olarak dü-
şünelim.

Bu basamaklara kuş bakışı bakılarak kağıt üzerine basamakla-
rın çizimleri yapılırsa bunların aşağıdaki şekillerde olduğu gibi iç
içe geçmiş halkalar şeklinde olduğu görülür. İzohips çizgileri buna
benzetilebilir.

ORYANTİRİNGİN ARAZİ, HARİTA, SEMBOLLER, MALZEME VE KURALLAR BİLGİSİ 23