Page 88 - RİTİM EĞİTİMİ VE HALK DANSLARI 11

RİTİM EĞİTİMİ VE HALK DANSLARININ TEMEL TEKNİKLERİ VE UYGULAMALARI

‘‘Halk oyunlarını oynamak şeref, oynatmak görev, yaymak ve yaşatmak kutsallıktır.”

Mustafa Kemal ATATÜRK

HAZIRLIK ÇALIŞMALARI

1. Çevrenizi sesler açısından incelediğinizde, duyduğunuz sesler ve ritimler doğal hâlleriyle kurallı ve
melodik bir etki yaratıyor mu? Bununla ilgili gözlem ve fikirlerinizi arkadaşlarınızla paylaşınız.

2. Müzik terimlerinden bildiklerinizi gözden geçiriniz. Bilgilerinizi sınıf arkadaşlarınızla paylaşınız.

3. Ritmik temponun müziğe, harekete, duygusal ve duyuşsal algıya etkileri nelerdir?

4.1. RİTİM EĞİTİMİ

Ritim; bir dizede, bir notada vurgu, uzunluk veya ses özelliklerinin, durakların düzenli bir biçimde
tekrarlanmasından doğan ses uygunluğu olarak tanımlanmaktadır. Başka bir tanıma göre ritim, müzikte za-
manın belirli bir süre içinde eşit veya değişik uzunlukta parçalara bölünmesidir. Bölünen her parçanın başı,
güçlü vuruşlarla ayırt edilebilmektedir. Birbirlerini takip ederek bir düzen oluşturan vuruşlar, ezgi içerisinde
esere yön vermektedir. Ritim, belirli bir süreç içerisindeki tempo ile netleşmektedir ve bu şekilde müziğin ka-
rakteristik yapısını da belirlemektedir. Müzikte tempo, parçanın hızını belirlemek için kullanılan bir terimdir
ve parça boyunca notaların ilerleyiş hızını veya metrik vuruşların sıklığını düzenlemektedir. Hız terimlerin-
den bazıları: moderato (orta tempo), adagio (yavaş tempo), allegro (hızlı tempo), presto (çabuk), andante
(orta yavaşlıkta tempo), prestissimo (çok çabuk), largodur (çok yavaş tempo). Ritim notası yazımı notaların
sesleri dikkate alınmadan, sadece değerleri (tartımları) göz önünde bulundurularak gerçekleştirilmektedir.
Müzik dışında da incelenebilen ritimle günlük hayatta, doğada, insan vücudunda, kısacası pek çok
alanda ve günün her anında, her aşamasında karşılaşılmaktadır. Makineler, bir atın koşuşu, su damlama-
sı, adım sesleri, zanaatkârların iş yerlerinde çıkarttıkları sesler de kendi içinde bir ritme sahiptir. Doğanın
da kendi içinde ritmik bir dengesi vardır. Doğanın dengesi bozulduğunda karşılaşılan problemler, önemli
sonuçlar doğurmaktadır. Bir derenin düzenli akışı bozulup dere taştığında veya kuruduğunda çevresindeki
hayatı tehlikeye sokmaktadır. Plansız yapılaşma sonucunda doğal afetlerin verdiği zarar, doğanın ritmi ve
akışının yoğun olarak bozulmasından kaynaklanmaktadır. İnsanın doğasında da doğal bir ritim söz konusu-
dur. Vücudun herhangi bir yerinde ritim bozukluğu görüldüğü anda, yaşamsal sorunlar baş göstermektedir.
Bu durum, ritmin insan vücudundaki önemine bir örnek olarak verilebilir. Evrende her şey, düzenli bir hare-
ket hâlindedir. Evrenin hareketi de ritmiktir. Hareketin durması, akışın kesilmesi; ritmin durması anlamına
gelmektedir. Ritmin durduğu ya da bozulduğu yerde yaşamsal sorunlar da doğmaktadır. Evrenin sürekliliği,
hareketin ritmik yinelenmesine bağlıdır. Güneş’in ve Dünya’nın hareketi, mevsimlerin tekrarı, gece ve gün-
düzün birbirini takip etmesi bu duruma örnek olarak verilebilir.

ARAŞTIR PAYLAŞ

Günlük yaşamda ve doğada karşılaştığımız ritmik sesleri çıkaran nesneler nelerdir? Bunları
4. ÜNİTE gözlemleyerek elde ettiğiniz bilgi ve deneyimi sınıf ortamında arkadaşlarınızla paylaşınız.

86