Page 49 - SPOR ANATOMİSİ VE FİZYOLOJİSİ 11

İskelet kasları mikroskobik olarak incelendiğinde kas lifi boyunca açık ve koyu bantlar şeklinde çiz-
Filamentler Kalın gilenmeler görülür. Bu çizgilenmeler çeşitli harfler ile isimlendirilir. Açık renk görünen bölüme “I bandı”
Düz kaslar: Çizgisiz görünümdedir ve istem dışı filament denir. I bandı ince filament (aktin) içerdiği için açık renk görünür. I bandının ortasında bulunan çizgiye
çalışır. Hücrelerinde tek çekirdek bulunmaktadır Hücre gövdesi İnce ise “Z çizgisi” denir. Koyu görünen bölüme “A bandı” denir. Bu bant hem kalın hem ince filamentler (ak-
(Görsel 3.3). Kasılmaları yavaştır ve bir düzene filament tin ve miyozin) içerdiğinden koyu renklidir. A bandının ortasında kalan ve A bandına göre daha açık, I
bağlı olarak hareket eder. İç organların ve da- Çekirdek bandına göre daha koyu görünen bölüme ise “H bandı” denir. İki Z çizgisi arasında bulunan bölüm kasın
marların duvarlarında bulunur. kasılabilen en küçük birimidir. Bu birime “sarkomer” adı verilir (Görsel 3.6).

Serbest hâli Kasılmış hâli
Görsel 3.3: Düz kas Kas hücresi

Kalp kası: Myokard adı verilen kalp kası, çizgili görü-
nümdedir ve istem dışı çalışır. Kalp kası hücreleri dal-
lanmalar gösterir (Görsel 3.4). Mitokondrileri büyük ve
çoktur. Kalp kası, ritmik olarak kasılır ve yavaş kasılan
lif tipini içerir. Miyofibril

Görsel 3.4: Kalp kası Sarkomer

İskelet kası: Bu kaslar istemli olarak kasılır. Hücresel yapıları uzun ve silindiriktir. Bu nedenle hücre Z çizgisi
boyunca birçok hücre çekirdeği bulunur. Her bir kas lifini saran gevşek bağ dokusuna endomisyum
denir. Kas lifleri birleşir ve kas demetlerini (kas fasiküllerini) oluşturur. Her bir kas demetini saran
bağ dokusuna perimisyum, kas dokusunun tamamını saran bağ dokusuna da epimisyum denir
(Görsel 3.5).

Miyofibril
Sarkoplazmik H bandı
redikulum
Çekirdek
I bandı A bandı I bandı
Görsel 3.6: Kas hücresi
Biceps
Miyozin Kasların Görevleri
Kas
• Düz kaslar kasılıp gevşeyerek organların çalışmasını sağlar.
• Kalp kası kasılıp gevşeyerek kanı tüm vücuda pompalar.
• İskelet kasları vücudun hareket etmesini sağlar.
Aktin Epimisyum
• İskelet kasları vücut şeklinin (postür) oluşmasını sağlar.
Mitokondri • Kaslar ısı üretiminde görev alır. İskelet kası kasılırken aynı zamanda ısı üretir. Vücut ısısının yakla-
şık %85’i kas kasılmasından meydana gelir.

Kas hücresi

Perimisyum 1. ETKİNLİK PANO HAZIRLAMA

Kas demeti
Bilişim teknolojilerinden yararlanarak bir sonraki derse kadar kasların yapısı ve görevleriyle ilgili
araştırma yapınız. Elde ettiğiniz bilgileri ve görselleri öğretmeniniz rehberliğinde sınıf ortamında ar-
Görsel 3.5: İskelet kası
kadaşlarınızla paylaşarak sınıf panosunda sergileyiniz.

46 47