Page 91 - SPOR ANATOMİSİ VE FİZYOLOJİSİ 11

AKCIĞER HACIM VE KAPASITELERI EGZERSIZ VE SOLUNUM SISTEMI ILIŞKISI
Her solukta akciğerlere alınan havanın tamamı alveollere ulaşıp gaz değişimine katılamaz. Bir
miktar hava burun, ağız, farinks, trakea, bronşlar ve bronşiollerde kalır. Bu hava hacmine anatomik Egzersiz yapılmadığında günlük ya-
ölü boşluk denir. Anatomik ölü boşluğun hacmi erkeklerde 150 ml, kadınlarda 100 ml kadardır. şantıdaki solunum hacmi dakikada 6 litre

civarındadır. Egzersizle birlikte dokuların
Akciğer Hacimleri oksijene olan ihtiyacı artmaktadır. Bu ihti-
Soluk Hacmi (Tidal Volüm): Normal solunum sırasında bir defada alınan (inspirasyon) veya yacı karşılamak için soluk hacminde ve so-
verilen (ekspirasyon) soluk hacmidir. Yaklaşık olarak 500 ml kadardır. luk sayısında artış meydana gelmektedir.
Soluk Alma (Inspirasyon) Yedek Hacmi: Bir kez soluk aldıktan sonra üzerine derin bir soluk Soluk hacmi bu artışa bağlı olarak dakika-
alma ile normal soluk hacmine ek olarak alınabilen hava hacmidir. Yaklaşık olarak 3000 ml kadardır. da 160 litreye hatta elit sporcularda daha
Soluk Verme (Ekspirasyon) Yedek Hacmi: Bir kez normal olarak soluk verdikten sonra zorlu yüksek değerlere ulaşabilmektedir. Egzer-
bir soluk verme ile fazladan çıkarılan hava hacmidir. Yaklaşık olarak 1100 ml kadardır. siz sırasında solunum sayısının artması-
Tortu Hacim (Rezidüel Volüm): Zorlu bir soluk vermeden sonra akciğerde kalan ve dışarı veri- nın en önemli nedeni kasların kullandığı
lemeyen hava hacmidir. Yaklaşık olarak 1200 ml kadardır. oksijen ve ürettiği karbondioksit miktarının
artmasıdır. Yapılan egzersizin şiddetine
Akciğer Kapasiteleri bağlı olarak dakikadaki maksimum solu-
Solunum döngüsündeki olaylar tanımlanırken bazen akciğer hacimlerinin iki ya da daha fazlası- num erkeklerde 180 litreye, bayanlarda ise
nın bir arada ifade edilmesi gerekebilir. Bu durum akciğer kapasiteleri olarak tanımlanır. 130 litreye kadar ulaşabilir. Solunum sayısı
ise özellikle şiddetli egzersizler sırasında
Inspirasyon Kapasitesi: Tidal volüm ile inspirasyon yedek hacminin toplamıdır. Yaklaşık olarak dakikada 12 soluktan 35-45 soluğa kadar
3500 ml’dir. çıkmaktadır. Görsel 7.7: Egzersiz
Fonksiyonel Rezidüel Kapasite: Ekspirasyon yedek hacmi ile tortu hacim toplamıdır. Yakla- Egzersiz alveollerdeki oksijen ve karbondioksit değişim (difüzyon) hacminin artmasını sağla-
şık olarak 2300 ml’dir. maktadır. Bu şekilde bir soluk alışta daha fazla oksijen kana geçebilmektedir. Ayrıca egzersiz kas
Vital Kapasite: İnspirasyon kapasite ile ekspirasyon yedek hacminin toplamıdır. Yaklaşık olarak hücreleri ve kan arasındaki oksijen ve karbondioksit değişim (difüzyon) hacmini artırarak karbondi-
4600 ml’dir. Vital kapasite kadınlarda 2,5-4,5 litre, erkeklerde 3-5 litre arasındadır. oksidin dokulardan hızla uzaklaşmasını sağlamaktadır. Düzenli yapılan egzersiz maksimum oksijen
Toplam Akciğer Kapasitesi: Vital kapasite ile tortu hacmin toplamıdır. Yaklaşık olarak 5800 tüketme kapasitesini artırmaktadır. Maksimum oksijen tüketimi (MaxVO ), egzersiz esnasında en üst
2
ml’dir. kapasitede çalışan iskelet kaslarının tükettiği oksijen ve bir dakikada vücudun her kilogramı başına
düşen mililitre cinsinden oksijen miktarı olarak bilinir. Başka bir ifadeyle MaxVO , dokuların bir daki-
2
kada tüketebildiği en yüksek oksijen miktarıdır.
Egzersizle birlikte gelişen akciğer kapasiteleri ve difüzyon yeteneği insanların oksijen kullanma
2. ETKINLIK ARAŞTIRMA kapasitelerini artırarak daha sağlıklı olmalarını sağlamaktadır. Egzersizle birlikte artan maksimum
oksijen tüketimi (MaxVO ), vücudun uzun süre devam eden yüklenmelerde yorgunluğa karşı koya-
2
bilme yeteneğini ve kendini yenileyebilmesini dolayısıyla dayanıklılığı geliştirmektedir.
Bilişim teknolojilerinden yararlanarak bir sonraki derse kadar akciğer hacim ve kapasitelerinin
nasıl ölçüldüğüne ilişkin araştırma yapınız. Elde ettiğiniz bilgileri aşağıdaki boşluğa yazarak öğretme-
niniz rehberliğinde arkadaşlarınızla paylaşınız. 3. ETKINLIK ARAŞTIRMA
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................. Bilişim teknolojilerinden yararlanarak bir sonraki derse kadar alveoler solunum ile ilgili araştırma
............................................................................................................................................................. yapınız. Elde ettiğiniz bilgileri aşağıdaki boşluğa yazarak öğretmeniniz rehberliğinde arkadaşlarınızla
............................................................................................................................................................. paylaşınız.
............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................

88 89