Page 97 - SPOR ANATOMİSİ VE FİZYOLOJİSİ 11

Sağ lob Sol lob
Hipotalamus Tiroid ve Paratiroid Bezi Tiroid
Ön beyni oluşturan parçalardan biridir. Her an vü- Tiroid boynun ön bölgesinde, gırtlağın altında, soluk bezi
cudun her bölgesinden gelen sayısız bilgi sinyallerine borusunun sağında ve solunda yer alan iki loblu bir bezdir
maruz kalır. Başlıca görevi sinir sistemi ve endokrin (Görsel 8.6). Bu bezden T3 (triyodotronin) ve T4 (tirok-
sistem arasındaki koordinasyonu sağlamaktır. Beyne sin) salgılanarak metabolizmanın düzgün çalışması ve
ulaşan bu sinyalleri düzenleyerek hipofiz bezine aktarır. enerjinin düzenlenmesi sağlanır. Tiroid bezinin hemen
Üstlendiği görevle endokrin sistemin merkezi kabul arkasında dört parçadan oluşan paratiroid bezi bulu- Tiroid bezi Paratiroid
edilen hipotalamus aynı zamanda ADH (antidiüretik nur. Bu bezin salgıladığı PTH (paratiroid hormon) kas
hormon) ve oksitosin hormonu salgılar (Görsel 8.2). kasılması ve kemiklerin gelişmesi için çok önemli olan
ADH vücutta su tutulumu sağlayan hormondur. Oksito- kalsiyumun kandaki dengesini sağlar. Soluk borusu
sin doğum sırasında rahim kaslarının kasılmasını sağ-
Hipotalamus layan hormondur. Görsel 8.6: Tiroid
Korteks
Görsel 8.2: Hipotalamus
Böbrek Üstü Bezler (Adrenal Bezler)
Hipofiz Bezi Vücudun arka tarafında, bel hizasında,
Ana salgı bezi olarak adlandırılır. Bu bez hipo- her iki böbreğin üzerinde bulunur (Görsel
talamusun alt kısmında bulunur ve bezelye tanesi 8.7). Bu bezler kabuk (korteks) ve iç (medul-
kadardır (Görsel 8.3). Hipotalamustan aldığı uya- Medulla la) olarak iki bölümde incelenir. Kabuk bölü-
rıları iç salgı bezlerinin tümüne yönlendirmektedir. münden stres hormonu olarak bilinen kor-
Diğer iç salgı bezlerinin gerektiği gibi çalışması hi- tizol ve kandaki sıvı ve mineral dengesinin
pofiz bezinin düzgün çalışmasına bağlıdır. Büyüme sağlanmasında görevli aldosteron hormonu
hormonu (Growth hormone), tiroidi uyarıcı hormon salgılanır. İç bölümünde ise korku, coşku,
(tirotropin) gibi pek çok hormon salgılar. heyecan ve öfke anlarında metabolizmanın
Hipofiz bezi Hipofiz bezi hızlanmasını sağlayan adrenalin (epinefrin)
ön bölge arka bölge Görsel 8.7: Adrenal bez
ve noradrenalin (norepinefrin) hormonları
Görsel 8.3: Hipofiz salgılanır.

Epifiz Bezi Pankreas Bezi
Beyin yarım kürelerinin arasında bulunur Midenin hemen arkasında bulunan bu bez hem
(Görsel 8.4). Mutluluk hormonu diye bilinen ve hormon hem de sindirim enzimi üretebilen karma bir
insana zindelik hissi veren serotonin ve günlük işleve sahiptir (Görsel 8.8). İki çeşit hormon salgıla-
Epifiz bezi uyku periyodunu düzenleyen melatonin hormon- yarak kan şekerinin (kan glikozu) dengede kalmasını
larını salgılar. sağlar. Bu hormonlardan glukagon karaciğerde de-
polanmış glikojeni (şekerin hücrelerdeki depo edilmiş
hâli) glikoza dönüştürür. Böylece serbest kalan glikoz Pankreas
Görsel 8.4: Epifiz kana geçerek kan şekerinin yükselmesi sağlanır. Bir
diğer pankreas hormonu olan insülin ise özellikle ye-
mek yenildikten sonra hızlıca yükselen kan şekerinin
Timus Bezi Timus kas hücrelerinde glikojen olarak depo edilmesini sağ-
Timus bezi göğüs kemiğinin üst kısmında bulu- layıp kan şekerinin aşırı yükselmesini önlemektedir.
nan iç salgı bezidir (Görsel 8.5). Bu bezin en önem- Bu şekilde kan şekerinin normal sınırlar içerisinde tu- Görsel 8.8: Pankreas
li işlevi vücuttaki mikrop ve virüslere karşı antikor tulmasına yardımcı olur. Glukagon açlık durumunda,
üretmektir. insülin ise tokluk durumlarında salgılanan hormonlar-
dır.
Görsel 8.5: Timus bezi

94 95