Page 99 - SPOR ANATOMİSİ VE FİZYOLOJİSİ 11

Egzersizle birlikte özellikle kan şekerinin tehlikeli seviyelere düşmemesi insülin salınımının azal-
masıyla düzenlenmektedir. Uzun süreli egzersizlerde kas hücrelerindeki glikojen depolarının azal-
masıyla kandaki şeker oranı da azalmakta ve böylece iç denge bozulmaktadır. Bu dengenin bozul-
maması için karaciğerdeki glikojen depoları pankreastan salgılanan glukagon hormonu vasıtasıyla
glikoza çevrilerek (glikojenoliz) kana verilir. Yüksek yoğunlukta yapılan egzersizlerde kanda glikoz
düzeyi glukagon, epinefrin, norepinefrin ve kortizol hormonları tarafından yükseltilmektedir. Bu hor-
monlar glikojenoliz ve glikoneojenoliz yoluyla egzersizde glikozun enerji kaynağı olarak kullanımını
artırır. Ayrıca büyüme hormonu da aynı etkiye sahiptir.
Kortizol hormonu, hücrede enerji üretimi için yağların parçalanmasını (lipolisizi) artırarak serbest
yağ asitlerinin depo hücrelerden kana bırakılmasını sağlar. Glikojen depoları azalınca organizma
kortizol dışında epinefrin, norepinefrin ve büyüme hormonlarının etkisiyle de enerji için yağların par-
çalanarak (oksidasyonunu) enerji elde edilmesini hızlandırır. Egzersiz, fiziksel ve psikolojik yüklen-

Görsel 8.9: Testis Görsel 8.10: Ovaryum melere bağlı olarak vücutta stres oluşturur (Görsel 8.11). Bu durumda hormonal değişikliklerin olması
iç dengenin sağlanması için çok önemlidir.
Eşey (Cinsiyet) Bezleri
Erkeklerde testis, kadınlarda ovaryum hormonal bez olarak da görev yapmaktadır (Görsel 8.9
ve Görsel 8.10). Bu bezler ergenlik çağında hipofiz bezinin salgıları ile aktif duruma geçer. Testisler,
testesteron ovaryum ise östrojen hormonu salgılar. Testosteron erkeklerde sakal ve bıyık çıkması, 1. ETKINLIK ARAŞTIRMA
kılların dağılışı, ses kalınlığı, kemiklerin gelişmesi ve erkek tipi kaslı bir vücut yapısının ortaya çıkma-
sında etkili olur. Östrojen, dişilerde eşeysel olgunlaşmayı düzenler.
Bilişim teknolojilerinden yararlanarak bir sonraki derse kadar vücudun iç dengesi için kan şe-
kerinin hangi aralıklarda olması gerektiğiyle ilgili araştırma yapınız. Elde ettiğiniz bilgileri aşağıdaki
HORMON SISTEMI VE EGZERSIZ boşluğa yazarak öğretmeniniz rehberliğinde arkadaşlarınızla paylaşınız.
İstirahat esnasında olduğu gibi egzersiz esnasında da organizmanın iç dengesinin (homeos- .............................................................................................................................................................
tasis) sürdürülmesi gerekir. Egzersizle beraber artan vücut ısısı ve kan basıncı, enerji oluşumuna .............................................................................................................................................................
bağlı azalan kan şekeri düzeyi gibi pek çok metabolik olay endokrin sistem sayesinde bir dengede .............................................................................................................................................................
sürdürülür. .............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................

Görsel 8.11: Egzersiz

96 97