Page 144 - SPOR PSİKOLOJİSİ VE SOSYOLOJİSİ 12

SOSYALLEŞME VE GRUP KAVRAMI ÜNİTE 12 ÜNİTE 12 SOSYALLEŞME VE GRUP KAVRAMI

Sosyalleşme; bireyin doğumundan ölümüne kadar içinde yaşadığı toplumun kurallarını, 12.3. SOSYALLEŞME VE SPOR İLİŞKİSİ
değerlerini, tutum ve davranışlarını öğrenmesi; öğrendiklerine uygun davranması ve böylece
toplum içinde bir kimlik ve benlik kazanması sürecidir. Bir başka deyişle bireyin içinde yaşadığı Spor, insan yaşamında var olduğu andan itibaren bireyin başarılı bir şekilde sosyalleşmesine
toplumun kültürünü öğrenmesi, kimliğini geliştirmesidir. katkıda bulunan çok önemli bir faaliyet alanıdır. Spor yapmak, bedensel bir uğraş olması yanında
sosyalleşme ve topluma uyum sürecini de içeren, bir dizi kuralları olan disiplinli bir süreçtir. Her
2. Sosyalleşmenin Fonksiyonları alanda olduğu gibi spor da kuralsız yapılması mümkün olmayan bir faaliyettir.

Toplumda yaşayan her birey için sosyalleşme önemli bir süreçtir. Bu süreci her birey başarılı ya Spor faaliyetlerinin belli kurallara göre yapılması, bireylere kurallara uyma alışkanlığı ve
da başarısız şekilde yaşar. Başarılı bir sosyalleşme diğer insanlar, gruplar ve kurumlarla sağlıklı bilinci kazandırır. Spor yapan birey, kurallara uyma zorunluluğunu spor dışındaki yaşamına
bir iletişimin de varlığını ortaya koyar.
da yansıtarak toplumsal kurallara uyar, başarılı bir sosyalleşme gerçekleştirir. Kuralsızlık ve
Sosyalleşme, bireyleri topluma hazırlar. İçinde bulunduğu toplumun gerek maddi gerek manevi karmaşa toplumların hiç istemediği bir durumdur. Birey kurallara uymadığında spor yapıyorsa
kültür unsurlarının öğrenilmesini ve bireyler tarafından benimsenmesini sağlar. Bireye toplum oyun dışına çıkarılacağını, toplumda ise hoş karşılanmayacağını öğrenir. Spor yapan her birey,
içinde rollerini öğretir, beceri ve tutum kazandırır. spordaki kurallar aracılığı ile toplumsal kurallar ve hukuk kuralları arasındaki bağlantıyı dolaylı
olsa da kurar. Özellikle çocukluk ve gençlik döneminde başlanan spor, eğitimsel bir işlev görerek
kurallara uyma davranışını pekiştirir. Çocuk ve gençlere, içinde bulundukları kültürün normlarını
gözlemleme ve onlara uyum sağlama gibi süreçleri yaşatır. Böylece sosyal çevrenin değişimine
ayak uydurmalarına katkı sağlar. Uyum sürecini başarıyla yürüten sporcu yeni özellikler
kazanmanın yanında var olan niteliklerini de geliştirir. Spor oyun kültürü, ekip bilinci, birlikte
çalışma ve paylaşma alışkanlığı gibi olumlu toplumsal davranışların kazanılmasına katkı sağlar.
Ayrıca bireyi kötü alışkanlık ve davranışlardan uzaklaştırır.

Sporun toplumsal etkilerinin yanı sıra psikolojik
etkileri de vardır. Bu etkinin başında bireyin
karakterini şekillendirmesi gelir. Sosyalleşme
bireyin dengeli bir kişilik gelişimi sağlamasına
hizmet eder. Özellikle kendini ifade etmede
güçlük çeken bireyin sporda başarılı olması bu
eksikliğini kapatmasında bir araç işlevi görür.
Psikolojik rahatlama yaşayan bu tip bireyler
sporla daha dengeli ve sağlıklı bir kişiliğe
kavuşarak sosyalleşme sürecini başarılı bir
Görsel 12.5: Spor insanların sosyalleşmesine katkı sağlar. şekilde gerçekleştirir.

Spor; farklı bireylerle tanışma, onlarla iletişim kurma, birbirlerinin toplumsal yapılarını öğrenme
Görsel 12.4: Spor sosyalleşmedeki önemli araçlardan biridir. gibi etkileriyle sosyalleşme bağlamında önemli bir işlev görür (Görsel 12.5). Olimpiyat oyunlarında
farklı uluslardan gelen farklı ırk, din, kültür ve dile sahip sporcuların ve grupların birbirleriyle
Sosyalleşme toplumun göreli sürekliliğine katkıda bulunur (Görsel 12.4). Genel olarak sosyalleş- etkileşimleri ve iletişimleri buna örnek gösterilebilir. Spor toplumsal katılımı ve demokratikleşme
menin birey açısından sonucu; kişiliğin gelişimi ve gerçekleşmesi, biyolojik organizmanın sosyal sürecini hızlandırarak özgürlüklerin sağlıklı bir biçimde kullanılmasına yardım eder.
varlığa dönüşmesi, bireyin benlik ve kimlik edinmesidir. Toplum açısından sonucu ise sosyal ya-
pıya ait normlar ve değerler örüntüsü ile sosyokültürel süreçlerin bireylerce paylaşımını sağla- Spor, eşitlik ve eşitsizliği içinde barındıran bir alandır. Fiziksel ve sportif performans bakımından
ması ve insanların toplumsal yapıya ilişkin uyumlarını artırmasıdır. Sosyalleşme sürecinde birey kazanma, kaybetme, rekabet gibi eşitsizlikler üretir. Toplumsal açıdan ise adil bir yarış hakkı
kültür edinme, kişiliğini kültürle bütünleştirme ve toplumsal çevreye uyum yeterliliği kazanır. tanıdığı için eşitleyici bir görev görür. Spor eşitlik fikrinin gelişmesi, başkalarının haklarına saygı
Öğrenmeye dayalı bu sürecin sağlıklı yaşanabilmesi bireyin toplum içindeki yaşantılarına bağlı ve disiplin gibi yetileri bireye kazandırarak bireyin dengeli bir biçimde topluma uyum sağlamasına
olarak gerçekleşir. Bu yaşantı içinde spor en etkili araçlardan biridir. katkıda bulunur. Bu anlamda spor ve sosyalleşme ilişkisi göz ardı edilmemelidir.

SPOR PSİKOLOJİSİ VE SOSYOLOJİSİ 141 142 SPOR PSİKOLOJİSİ VE SOSYOLOJİSİ