Page 172 - SPOR PSİKOLOJİSİ VE SOSYOLOJİSİ 12

SPORDA TARAFTARLIK ÜNİTE 15 ÜNİTE 15 SPORDA TARAFTARLIK

15.1. TARAFTARLIK Taraftarlık olgusu, önem verilen ve referans alınan kişi ya da grupla özdeşleşme ile de açıklanabilir.
Genelde taraf olma davranışı, aile ya da arkadaş grupları içinde model alınan kişinin takımına
Spor, birleştirici bir araçtır. Dünyanın her yerinde birbirinden bağımsız bireyleri, grupları ve yönelme şeklinde gerçekleşir. Çoğunlukla çocukluktan başlayıp gençlik, yetişkinlik ve yaşlılık
toplulukları bir araya getirerek kitlelere dönüştürür. Başta futbol olmak üzere basketbol, dönemlerinde devam eden belli spor takımlarına gönül verme; biz olma ve aidiyet duygularıyla
beyzbol, rugby, voleybol, hentbol, tenis, yüzme, atletizm, boks, motor sporları gibi pek çok spor taraftarlığa dönüşür. Taraftar olunduğunda özellikle takımımızla bir kimlik de kazanmış oluruz.
dalı dünyanın her yerinde kitleleri bir araya getiren önemli bir güç hâline gelmiştir. Taraftarlar takım tutmayı, yaşamın vazgeçilmez bir tutkusu, bir rengi, bir coşkusu olarak
Sporun kitlelerce kabul görmesinin temelinde insanların bedensel, ruhsal ve sosyal açıdan açıklamaktadırlar.
ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik etkisi yatmaktadır. İnsanlar bir takıma aşırı derecede bağlanarak ya da sempati duyarak taraftar olurlar. Taraftar
Spor yapısı gereği hıza, güce ve zirveye ulaşmak için yapılan bir mücadeledir. Evrensel ilke ve olduklarında, biz duygusu içinde saygınlık kazandıklarını düşünür ve bununla gururlanırlar. Taraftarlar
kurallar içeren bir oyun, yarış ve eğlencedir. Bir olgu olarak ele alındığında spor, hem yarışma böylece kendilerini başarısızlıktan ve günlük yaşamın monotonluğundan kurtarmış olurlar.
ve rakip olma hem de sevgi, kardeşlik ve barış içinde yaşama yönüyle farklı kitleleri bir araya
getirir. Sporun her iki yöndeki bu kitlesi taraftar olarak görülebilir.

Kendisini belli bir takımın taraftarı olarak tanıtan bireyler, neden o takımın taraftarı olduğunu
bilmemekte ve neden o takımı tuttuğunu açıklayamamaktadır. Bu, taraftarlığın bilinmez bir
yanıdır. Bu bilinmezliğin en uç örneği dünyanın herhangi bir yerinde herhangi birinin bir başka
ülkenin takımının başarı ya da başarısızlığında kendini mutlu ya da mutsuz hissedebilmesinde
gözlemlenebilmektedir. Bu yönüyle taraftarlığın kökenini açıklamak zordur.
Sporun tüm izleyici grubunu taraftar
olarak nitelendiremeyiz. Küçük bir
izleyici grubu sadece bir karşılaşma-
yı izlemenin keyfini yaşamak için de
maça gidebilir ya da var olan iletişim
araçları ile dinleme veya izlemenin
keyfini de çıkarmak isteyebilir. Karşı-
laşmadaki takımlardan hiçbirini tut-
mayan bu küçük izleyici grup, taraftar Görsel 15.2: Heyecanı yerinde yaşamak için stadyumlara giden taraftarlar
olarak nitelendirilemez. Spor seyir- Taraftarlar için tuttukları takım; kendilerine görsel bir şölen sunan, gücün, hâkimiyetin, sosyal
cisi olarak ifade edilebilecek bu grup yaşamda var olmanın, gururun, yaşamdan zevk almanın nedenidir. Yaşanan acılardan bir süre
o anda bir spor olayını izleyen ya da uzaklaşmanın, sosyal bir grup oluşturmanın, aidiyetin ve paylaşımın bir aracıdır (Görsel 15.2). Genel
dinleyen bireyleri ifade eder. Bu an- olarak taraftarlar, tuttukları takım başarılı olduğunda kendilerine güven duyar ve takımlarıyla iftihar
lamda spor taraftarlığı spor seyirci- ederler. Takımları başarısızlığa uğradığında ise kişisel bir kayıp duygusu yaşarlar.
sinden farklıdır.
Görsel 15.1: 2 Eylül 2017 Ukrayna-Türkiye maçında Türkiye
tribünlerindeki taraftar grubu DÜŞÜNELİM TARTIŞALIM
Aşağıda verilen metini okuyunuz. Metinden yola çıkarak taraftar davranışları ve takım ilişkisi
Taraftarlık, aidiyet duygusu bağlamında taraf olunan grubun sahip olduğu değerleri benimsemek
ve bu değerlere uygun tutum ve davranış kalıpları içinde hareket etmek, tavır ve davranış üzerine görüşlerinizi sınıfta tartışınız.
sergilemektir. Spor taraftarı; bir spor, sporcu ya da takımla ilgilenen ve izleyen bireyleri ifade Bir futbol taraftarının maç öncesinde “Bugün benim takım oynuyor.” dediği pek görülmez.
eder. Her iki grup da spor olayının en azından tüketicisidir (Görsel 15.1). Taraftarlar çoğunlukla “Biz oynuyoruz.” der. On ikinci oyuncu, top durduğu zaman onu
Sportif anlamda taraftarlık; spor kulüplerinin faaliyetlerini maddî ve manevi olarak destek- harekete geçiren ateşli rüzgarın kendi nefesi olduğunu bilir. Diğer on bir oyuncu da aynı
lemek, kulübün hizmetlerini belirli bir ücret karşılığında satın almak, her türlü zorluğa rağmen şekilde, taraftarsız bir maçın, müziksiz dans etmeye benzeyeceğini bilir.
takımına destek olmak için yurt içi ya da yurt dışı deplasmanlara gitmek, kulübün esas destek- *(Eduardo Galeano, Gölgede ve Güneşte Futbol, Can Yayınları, s.15)
çisi olmaktır.

SPOR PSİKOLOJİSİ VE SOSYOLOJİSİ 169 170 SPOR PSİKOLOJİSİ VE SOSYOLOJİSİ