Page 113 - SPOR YÖNETİMİ VE ORGANİZASYONU 12

b) Cumhuriyet Dönemi

Türkiye İdman Cemiyeti İttifakı (1922-1936) kurularak ulusal ve federe yapısıyla Türk spor teşkila-
6. TÜRK SPOR TEŞKİLATI tının temelleri atılmıştır. Türkiye İdman Cemiyeti İttifakı kurulan ilk çok kulüplü, çok spor branşlı ve
resmî spor kurumudur. Bu teşkilata resmî yarışmalar yapma ve yurt dışı yarışmalara katılma görevi
verilmiştir. Türkiye İdman Cemiyeti İttifakı ile spor birlikleri arasındaki çekişmeler ve bölünmeler
nedeniyle zamanla hizmette aksamalar başlamış ve sonrasında da kurum feshedilmiştir. Yerine 1936
Hazırlık Çalışmaları yılında Türk Spor Kuru-mu kurulmuştur. Ancak yetersiz ilgi ve amatör spor anlayışı spor iş ve
çalışmalarının aksamasına neden olmuştur.
1. Spor teşkilatını oluşturan ve sporun gelişmesi için çalışmalar yapan kurumlar hakkındaki bilgilerinizi Bunun üzerine 3530 Sayılı Kanun ile Beden Terbiyesi Genel Müdürlüğü kurulmuş ve devlet eliyle
paylaşınız. yönetilmeye başlanmıştır (1938-1986). Beden Terbiyesi Genel Müdürlüğü Dönemi sporun geliştiği ve ulus-
2. Spor federasyonlarının görevleri neler olabilir? lararası organizasyonlara katılımların arttığı bir dönemdir. Bu dönem; yapısı itibarıyla bölge başkanlığı,
bölge yönetimi, bölge danışma, ajanlıklar (il spor temsilcileri), ilçe, bucak ve köy beden terbiyesi ve kulüp-
lerden oluşmaktadır (Hakan Sunay, Spor Yönetimi, s.227). Otoriter düşünce yapısı ve uygulamalarıyla,
6.1. SPOR TEŞKİLATI Beden T erbiyesi Genel Müdürlüğü çeşitli kanunlarla güncellenerek 1986 yılına kadar varlığını sürdürmüştür.
4 Kasım 1969 tarih ve 13342 sayılı Resmî Gazete ve 3 Kasım1969 gün ve 4 /983 sayılı Cumhurbaş-
kanlığı tezkeresiyle Gençlik ve Spor Bakanlığı kurulmuştur. Bu dönem spor teşkilatının ilk defa bakanlığa
bağlandığı dönemidir.
6.1.1. Spor Teşkilatı Gençlik ve Spor Bakanlığı ve bakanlığa bağlı Beden T erbiyesi Genel Müdürlüğü 1982 yılında Millî
Eğitim Bakanlığı ile birleştirilerek Millî Eğitim Gençlik ve Spor Bakanlığı adını almıştır.
Spora ilişkin amaçlar doğrultusunda, iş veya işlerin sürdürülebilmesi için kurulan kurumsal yapılardır. 1989 yılında Millî Eğitim Bakanlığı ve Gençlik ve Spor Bakanlığı birbirinden ayrılarak bugünkü teş-
Devlet, sporu geliştirmek ve yaygınlaştırmak için örgütsel ve hukuki bir yapı oluşturmuştur. Bu yapı- kilat yapısı oluşturulmuştur. Bugünkü hâliyle Gençlik ve Spor Bakanlığı, Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü
lar Türk sporuna ilişkin kararların alındığı, uygulandığı, denetlendiği, ceza ve ödül uygulamalarının yapıl- (Spor Genel Müdürlüğü) vasıtasıyla beden eğitimi ve spor ile ilgili iş ve işlemleri yürütmektedir.
dığı kuruluşlardır.

6.1.2. Türk Spor Teşkilatının Tarihsel Gelişimi 6.2. TÜRK SPOR TEŞKİLATINI OLUŞTURAN
KURUM VE KURULUŞLAR
Günümüz spor teşkilatını anlayabilmek için geçmişten günümüze gelen süreçler incelendiğinde,
Türk spor teşkilatını cumhuriyet öncesi ve cumhuriyet sonrası olarak iki bölümde ele almak uygun olacaktır.
a) Cumhuriyet Öncesi Dönem Gençlik ve Spor Bakanlığı; merkezde bakanlık makamı, kurullar, danışma

Büyük Selçuklu ve Anadolu Selçuklu Türklerinde spor; eğlence, şölen ve savaşa hazırlık olarak yapıl- birimleri, esas birimler, yardımcı birimler ve bağlı kuruluşlar olarak örgütlenmiştir.
mıştır. Güreş, binicilik, cirit, okçuluk, avcılık ve top oyunu Türklerin geleneksel sporlarıdır. Bu bölümde Gençlik ve Spor Bakanlığına bağlı bazı önemli kurumlar hakkında
Osmanlı Devleti'nde toplum birlikteliğine katkıda bulunmak, gençlerin zamanlarını değerlendirmek ve bilgi verilmiştir (Görsel 6.2).
her açıdan kuvvetli bir nesil yetiştirmek üzere beden eğitimi ve spor etkinlikleri yapılmıştır. Osmanlı güreş ve
okçuluk tekkeleri teşkilatlanmanın ilk örneklerindendir (Görsel 6.1). İlk Osmanlı güreş tekkesi, 1358’de Orhan Görsel 6.2: Gençlik ve Spor
%DNDQOÕ÷Õ ORJRVX
Bey zamanında kurulan “Bursa Güreşçiler Tekkesi”dir. İlk bilinen ok meydanı da Orhan Bey zamanında ku- 6.2.1. Gençlik ve Spor Bakanlığı
rulmuş olup Bursa’dadır.
Cumhuriyet yıllarına doğru daha çok ecnebilerin oyna-
dığı futbol, spor faaliyeti olarak öne çıkmıştır. 1903-1922 yılla- Gençlik ve Spor Bakanlığı; bireylerin fiziksel ve ruhsal gelişimlerine katkıda bulunmak ve reh-
rı arasında spor teşkilatı, futbol kulüpleri ve idman cemiyetleri berlik etmek misyonuyla hizmetine devam etmektedir. Ulusal ve uluslararası sporcu yetiştirmek ve tescil
oluşmuştur. İstanbul Futbol Birliği 1910’da futbol maçlarının ya- işlemlerini yerine getirmek başlıca görevleridir. Sportif faaliyetlerin yapımında ve gelişiminde teşvik edici,
pılacağı yer ve zamanı daha iyi organize etmek için kurulmuş- düzenleyici ve denetleyici bir otorite konumundadır. Merkez ve taşra teşkilatı olmak üzere iki ana görev
tur. İstanbul Futbol Kulüpleri Ligi 1911-1914 yılları arası faali- birimi vardır.
yet göstermiştir. Buna eş zamanlı olarak 1913 yılında Anadolu Merkez teşkilatı, daha uzun süreli ve amaçlı planlamalar yapar. Sporda sağlık, güvenlik, tescil,
kulüplerinin girişimleri sonucunda Cuma ligleri kurulmuştur. Bu sporcu yetiştirme ve geliştirme konularındaki programları uygular. Bu uygulamalar için taşra teşkilatını
liglerde daha çok Türk kulüpleri mücadele etmiştir. 1915 yılında bilgilendirir.
iki lig birleştirilerek “Cuma Birliği” kurulmuştur. 1919-1920 se- Taşra teşkilatı, kısa süreli planlar ve dar kapsamlı spor organizasyonlarının yapıldığı teşkilatlardır.
zonunda Beşiktaş’ın öncelik ettiği semt ve okul takımları “Türk İl ve ilçe gençlik hizmetleri ve spor müdürlükleri bu kapsamda çalışan kurumlardır. Bu müdürlüklerin bütçe
İdman Birliği” kurulmuştur. Görsel 6.1: Türklerde geleneksel sporlar ve kaynak ihtiyaçları merkez teşkilatı tarafından karşılanır.

110 h1ø7( 7h5. 6325 7(ù.ø/$7, 111