Page 63 - Ortaöğretim Veli Rehberlik Kitabı 1

Özel Eğitimde Aile Eğitimi

ÖZEL EĞİTİMDE AİLE EĞİTİMİ

Özel Eğitim İhtiyacı Olan Çocuklar
Özel eğitim ihtiyacı olan çocuklar, yaşıtlarından farklı olarak bağımsız yaşam becerilerini uzun bir süreçte edinebilmek-
tedirler. Bedensel, zihinsel ve duygusal gelişimleri yaşıtlarına oranla daha yavaş ilerler. Normal gelişim gösteren çocuk-
lar kendi gelişim süreçleri içinde zihinsel, fiziksel, dil ve motor alanlarında beceriler kazanabilirken, özel eğitim ihtiyacı
olan çocukların bu becerileri edinebilmeleri için desteklenmeleri gerekir. Bu nedenle bu çocukların eğitimlerinde kendile-
rine uygun yapılandırılmış ortamlarda, özel olarak yetiştirilmiş uzmanlarca, özel yöntem ve tekniklerin uygulandığı “özel
eğitim” adı verilen programlar uygulanır.
Özel eğitimde öncelikle çocuğun derslerdeki başarısı, öğrenme hızı, kavrama yeteneği, problem çözme becerisi, sosyal
becerileri ve genel gelişimi gibi çeşitli faktörler dikkate alınarak eğitim ihtiyaçları belirlenir. Çocuğun belirlenen ihtiyaçları-
na uygun olarak Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı (BEP) olarak adlandırılan bir eğitim programı hazırlanır. Bu program,
çocuğun durumuna göre zaten devam ettiği sınıflarda uygulanabileceği gibi özel eğitim sınıflarında ya da özel eğitim
okullarında da uygulanabilir. Çocuk için en iyi eğitim seçeneğinin ne olduğuna çocuğun öğretmenlerinin, doktorlarının ve
ebeveynlerinin de değerlendirmelerini dikkate alarak rehberlik ve araştırma merkezlerinin teklifi ile ilçe özel eğitim hiz-
metleri kurulları karar verir. Hazırlanan bireysel eğitim programının verimli olabilmesi için eğitime ailenin, öğretmenlerin,
özel eğitim uzmanlarının ve doktorların katılması çok önemlidir.

Özel Eğitim İhtiyacı Olan Çocuklar ve Aile

Özel eğitim ihtiyacı olan bir bireyin dünyaya gelmesi, aile üyelerinin yaşamlarını, duygularını, davranışlarını olumsuz
yönde etkileyebilmektedir. Normal gelişim gösteren bir çocuk beklerken beklentilerinin dışında özelliklere sahip bir ço-
cuğun doğması ebeveynlerde şok, reddetme, üzüntü, suçluluk ve kabullenememe gibi duyguların yaşanmasına neden
olabilmekte ve ailelerin gelecek planlarını değiştirebilmektedir. Farklılıklarıyla gelen çocuğa ve onun şekillendirdiği yep-
yeni hayata uyum sağlamaya çalışmak ebeveynler açısından oldukça zorlayıcı olabilir. Bu çocukların ebeveynleri günlük
yaşamlarını sürdürürken çocuklarıyla ilgili çeşitli sorunlar yaşadıklarında farklı uzmanlarla görüşerek bu sorunlarla ilgili
çözümler bulmaya çalışırlar. Aileler sıklıkla maddi problemler yaşayıp boş zaman etkinliklerinin tadını çıkarmakta zorluk
çekerler. Ekonomik zorlukların yanı sıra bilgi eksikliği, aile üyelerinin değişen rolleri, evlilik ilişkilerinde ortaya çıkan ger-
ginlikler, sosyal etkinliklere katılmada azalma, özel eğitim gereksinimli çocuğa karşı toplumun tutumu gibi durumlar da
ebeveynlerin yaşadıkları stresin artmasına neden olabilmektedir. Bir bütün olarak baktığımızda özel eğitim ihtiyacı olan
bir çocuğa sahip olmanın, normal gelişim gösteren bir çocuğa sahip olmaktan daha zorlayıcı olduğunu söyleyebiliriz.

Aile Eğitimi
Yukarıda da ifade edildiği gibi özel eğitim ihtiyacı olan çocuklara verilen eğitimin başarıya ulaşabilmesi için ebevey-
nlerin eğitime aktif bir şekilde katılması önemlidir. Aile eğitimi programları, ebeveynlerin eğitim süreçlerine sağlıklı
ve etkin bir şekilde katılımını artırmak ve çeşitli becerilerini geliştirmek amacıyla düzenlenir. Aile eğitimi kavramı, aile
kurumunun devamını, bireyin sağlıklı gelişimini ve onun toplumun uyumlu ve sorumlu bir üyesi olmasını sağlamak
amacıyla yapılan her tür ve düzeydeki eğitim süreci olarak tanımlanabilir. Aile eğitimi, bireyin eğitimine katkı sağla-
mak amacıyla aileye verilecek her türlü rehberlik ve danışmanlık hizmetlerini içerir. Bu eğitim ebeveynleri bilgilendir-

63
63