Page 64 - Ortaöğretim Veli Rehberlik Kitabı 1

Özel Eğitimde Aile Eğitimi

meye, bilinçlendirmeye ve davranışlarını geliştirmeye yönelik çeşitli düzeylerdeki uygulamaları içerir. Aile içi ilişkilerin
güçlendirilmesi, ailenin destekleyici davranışlarının artırılması veya ailenin okul etkinliklerine aktif bir şekilde katıl-
ması, özel eğitim ihtiyacı olan çocuğun okul başarısına önemli katkılarda bulunur. Tüm çocuklar ilk eğitimlerini aile-
de alırlar. Ebeveynler çocuğun ilk öğretmenleridir ve çocuğun gelecekte nasıl bir birey olacağını doğrudan etkilerler.
Özel eğitim ihtiyacı olan çocuğu olan ailelerin yaşayabilecekleri her türlü travma ve olumsuz deneyimi en aza indi-
rebilmek için öncelikli ihtiyaçlarına yönelik çeşitli aile eğitimlerinin planlanması ve uygulanması oldukça önemli-
dir. Özel eğitimde aile eğitimi farklı türde uygulamaları barındırır. Bazı uygulamalar, ebeveynlere çocukların dav-
ranışlarını değiştirmeye yönelik çeşitli beceriler öğretmeyi hedeflerken bazı uygulamalar ise çocuklarının yasal
hakları konusunda ebeveynlere eğitim verir. Aile eğitimi, ebeveynlerin farklı konularda ihtiyaç duyabileceği yakla-
şımları içermektedir ve buna bağlı olarak çoğunlukla “ebeveynleri anne baba olarak gören yaklaşımlar”, “ebeveynle-
ri öğretmen olarak gören yaklaşımlar” ve “ebeveynleri gönüllüler olarak gören yaklaşımlar” şeklinde sınıflandırılırlar.

1. Ebeveynleri Anne Baba Olarak Gören Yaklaşım
Özel eğitim ihtiyacın olan çocuklara sahip ailelerin karşılaştığı zorluklarla başa çıkabilmesi için ailelere gerekli des-
teği sağlamak, ailelerin çocuklarının engel türüne ve düzeyine uyum sağlamalarına yardımcı olmak, bu çocukla-
rın öğrenme, davranışsal ve sosyal gereksinimlerini karşılamak üzere ailelerin desteklenmesini içeren yaklaşımdır.
Özel eğitim ihtiyacı olan çocuğa sahip olmak ebeveynlerin önceden var olmayan sorumluluklar edinmelerine ve çeşitli
rollerinin değişmesine neden olur. Bu roller genellikle özel ihtiyaçları olan çocuklara öğretim, rehberlik ve davranış yöneti-
mi gibi konulara odaklanır. Bu çocukların diğer çocuklara kıyasla farklı ihtiyaçları olduğundan ebeveynlerin çeşitli bilgi ve
becerilere sahip olmaları gerekir. Böyle bir çocuğu olan ebeveynlerin çocuklarının diğer insanlarla etkileşim kurması için
fırsatlar yaratmak, diğer ailelerle ilişki kurmak, çocuklarının ihtiyaçlarını karşılamak üzere seçenekler üretmek gibi çeşitli
sorumlulukları vardır. Ayrıca ebeveynlerin birbirlerine karşı da sorumlulukları vardır ve çocuğun eğitim süreçlerinin etkili bir
şekilde yürütülebilmesi için ebeveynler arasında güçlü bir bağ ve işbirliğinin olması önemlidir. Bu nedenle bu yaklaşım, yal-
nızca çocukların gelişimi ve eğitiminin desteklenmesini değil, ebeveynler arasındaki ilişkilerin güçlendirilmesini de hedefler.
2. Ebeveynleri Öğretici Olarak Gören Yaklaşım

Ebeveynleri öğretici olarak gören yaklaşımda çocukların iletişim, dil, duygusal ve sosyal gelişimlerini destek-
leme gibi konularda ebeveynlere bilgi verilir. Burada temel amaç çocuklara yeni davranışlar kazandırmak ve
çocukların sorunlu davranışlarını düzeltmek gibi konularda ebeveynlerin becerilerini geliştirmektir. Bu yak-
laşımda ebeveynler birer yardımcı uzman, yardımcı terapist ve öğretici gibi eğitilirler. Ebeveynlerden çocukla-
rının eğitim sürecinde etkin rol almaları ve evde çocuklarına yönelik öğretici rolü oynamaları beklenir. Özel eği-
tim ihtiyacı olan çocukların okullarında öğrendikleri bilgi, beceri ve davranışların evlerinde desteklenmesi son
derece önemlidir. Bu destek sayesinde çocukların öğrendiklerinin pekiştirilmesi ve kalıcı hâle gelmesi sağlanır.
3. Ebeveynleri Hak Savunucuları Olarak Gören Yaklaşım

Ebeveynleri hak savunucuları olarak gören yaklaşımda ebeveynlerin uzmanlarla iletişim kurma, on-

65
64
64 65