Page 79 - 3 Adım AYT Felsefe Grubu

SOSYOLOJİ
AYT 3.
ADIM
Birey ve Toplum - 1

2018 AYT 2020 AYT
1. Grupların veya toplumların yararlı, cazip, istenilen ve beğenilen 3. Toplumsal kurallar üzerine temellenen hukuk kurallarının, ahlak
olarak benimsedikleri ve kullandıkları kültürel olarak belirlenmiş kurallarının nesnel boyutunu oluşturduğu söylenebilir. Hırsızlık
standartları vardır. Bu standartlar adeta sosyal yaşamın anahtarlarıdır. ve yalan söyleme gibi davranışlar hukuk açısından olduğu gibi
Kültürel olarak belirlenen kolektif fikirler, toplum olmaktan kaynaklı ahlak, din ve gelenekler açısından da yaptırımla karşılanır. Hukuk
paylaşılan ortak bazı amaçları kapsar. Buna göre toplumdan kurallarının ayırt edici özelliği ise yaptırımlarının niteliğidir. Ahlak
topluma farklılık gösteren ve bir kültürü diğerinden ayıran en kurallarından farklı olarak, hukuk içinde tanımlanmış kuralların
önemli özellik kültürde nelerin istenilir ve uygun olduğu hakkındaki ihlali durumunda, ihlal eden kişiye yönelik hak yoksunluğu, hapis
kolektif onaylamalardır. Örneğin ataerkil sistemde; gençlerin aile cezası veya tazminat ödeme gibi yine hukuk içinde tanımlanmış
rızası olmadan evlenmeleri ya da gencin aile büyüklerinin yanında maddi yaptırımlar uygulanır.
bacak bacak üstüne atarak oturması hoş karşılanmazken eve
Bu parçadan aşağıdaki yargıların hangisine ulaşılabilir?
gelen konukların ağırlanması ve memnun edilmesi beklenen
bir durumdur. A) Değerler ve normlar toplumsal yaşamın vazgeçilmez
Bu parça aşağıdaki kavramlardan hangisine örnek oluşturur? unsurlarıdır.
B) Hukuk kuralları evrensel ilkelere uygun olduğunda varlığını
A) Toplumsal sapma
sürdürebilir.
B) Toplumsal değer C) Ahlak ve hukuk kurallarının içerikleri, süreç içinde
C) Toplumsal statü birbirinden farklılaşmıştır.
D) Hukuk kuralları değerler ve normlardan bağımsız değildir
D) Toplumsal etkileşim
ancak resmî yaptırımlara sahiptir.
E) Toplumsal farklılaşma
E) Toplumsal ilişkilerde ahlak kurallarının etkisi hukuk
kurallarının önüne geçmiştir.

2021 AYT
4. Sosyal davranış belirli bir yer ve zamandaki bireyler arasında
gerçekleşir ve somut olarak gözlemlenebilir. Ancak sosyologlar
bu davranışı analiz edebilmek için nerede gerçekleşmiş olursa
olsun davranış biçimlerindeki benzerliği belirginleştiren kavramları
formlaştırmak zorundadır. Örneğin Kanada’da veya Çin’de eğitime
dair pratikler farklılaşsa da eğitim sistemi kavramıyla ne demek
istendiği bilinir. Fransız köylülerinin aile içi davranışları, Amerikan
2020 AYT gettolarında oturan ailelerin davranışlarından farklı olsa da ailenin
ne olduğu ana hatlarıyla bellidir.
2. Benim engelim konuşamamam, engelliliğim ise benimle nasıl
iletişim kuracağını öğrenmek için insanların zaman ayıramaması
Bu parçadan sosyologlarla ilgili aşağıdaki yargıların
ya da buna zahmet etmemesi gerçeğidir. Benim engelim yürü-
yememem, engelliliğim ise belediyenin engelliye uygun kaldırım hangisine ulaşılabilir?
ve yol yapmaması, toplu taşıma araçlarını engellilerin biniş ve
A) Kişisel düzeydeki davranışları geleneksel farklılıklara göre
inişine uygun hâle getirmemesidir.
yorumlar.
Bu parçadan aşağıdaki yargıların hangisine ulaşılabilir? B) Sosyal davranışları çözümleyerek toplumsal ilişkilerin
oluşumunu inceler.
A) Engellilere her alanda pozitif ayrımcılık uygulanmalıdır.
C) İnsanların özel ve farklı etkinlikleri üzerinden soyutlama ve
B) Engellilerin temel sorunu sosyal engellemelerdir.
genellemeler yapar.
C) Sadece engellilerin faydalanabileceği özel otobüsler D) Sosyal davranışı oluşturan bireysel unsurların toplumsal
üretilmelidir. yapıya etkilerini araştırır.

D) Engelliler arasında işaret dili yaygınlaştırılmalıdır. E) Farklı kültürel verilerin yardımıyla ideal toplumsal
davranışları tanımlar.
E) Engellilerin sağlık hizmetleri ücretsiz olmalıdır.

77