Page 44 - 3 Adım AYT Tarih
P. 44
TARİH 1. ADIM
7. Kâşgarlı Mahmut tarafından 1072-1074 yılları arasında yazı- 10. Selçuklular; süsleme, kitabe, hat, minyatür, tezhip, halı, kilim
lan Divânü Lûgati’t-Türk’ün dil sözlüğü olmasının dışında en ve çini gibi diğer sanat alanlarında da değerli ürünler ortaya
önemli özelliği Türk kültür hayatı hakkında bilgiler vermesidir. koymuştur. Selçuklular kendine has üsluplarıyla Selçuklu ku-
Kâşgarlı Mahmud; Türklerin yaşayış tarzı, dili, edebiyatı, tari- fisi, sülüsü ve nesihi gibi hat türleri ortaya çıkarmış ve bunları
hi ve yaşadığı coğrafya hakkında bilgi vermiştir. Karahanlılar abidevi eserlerde uygulamıştır. Ayrıca kuş, ejderha, boğa ve
Dönemi (XI. yy) Türk-İslam edebiyatının ilk örneklerinden çift başlı kartal gibi hayvan tasvirlerinin yer aldığı kabartma-
olan Kutadgu Bilig’de (1068-1069) Yusuf Has Hacib, Türk larla yapılar süslenmiştir.
toplumunun fikir hayatı, ideal toplum ve devlet düzeni üze-
Bu duruma göre,
rinde çalışmıştır. Yusuf Has Hacib ve Kâşgarlı Mahmud‘un
Türk toplumunun kültürel yapısı ve zenginliklerini biliyor ol- I. mimaride bozkır kültürünü gösteren süslemelerin olduğu
ması yazdıkları eserlerin değerini artıran en önemli unsur ol-
II. Selçukluların kendilerine özgün üslup ortaya koyduğu
muştur. Yusuf Has Hacib ve Kâşgarlı Mahmud’un birbirlerini
tanımamasına rağmen yazdıkları eserler birbirlerini tamamlar III. İslamiyet’in Türklerde farklı sanat alanlarını ortaya çıkardığı
niteliktedir.
yukardakilerden hangilerine ulaşılabilir?
Metne göre Divânü Lûgati’t-Türk ve Kutadgu Bilig’le ilgili, A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
I. Türk kültürünün maddi ve manevi yapısı ortaya konmuştur. D) II ve III E) I, II ve III
II. Aynı yüzyıl içerisinde kaleme alınmıştır.
III. Kültürel ve sosyal bilgilendirme hedeflenmiştir.
IV. Dini inanışın şekillenmesi amaçlanmıştır.
verilen yargılardan hangisine ya da hangilerine ulaşılabilir?
11. Eğitim ve öğretim faaliyetleri Sultan Alp Arslan zamanında
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I, II ve III belli bir programla sistemli hâle getirilerek devlet himayesi
ile verilmeye başlanmıştır. Astronomi bilimi medreselerde
D) I, II ve IV E) I, III ve IV
verildiği gibi özellikle rasathanelerde de verilmişti. Zengin kü-
tüphanelerle donatılmış olan medreselerde öğrencilere aylık
maaş verilmiş ve onların her türlü ihtiyaçları karşılanmıştı. Bu
sayede büyük bir ilim ordusu oluşturulmuş ve Bâtınilerin yı-
kıcı faaliyetlerine karşı, devletin yapısı ve İslam dünyası kuv-
vetlenmiştir.
8. Büyük Selçuklu Devleti’nin yıkılışında sebep olarak gös-
Bu duruma göre aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
terilen etkilerden,
A) Eğitim ve öğretimin düzenli hâle geldiği
I. Avrupa’dan harekete geçen Haçlı ordusunun istilaları
B) Sosyal devlet anlayışının olduğu
II. hanedan üyeleri arasında yaşanan taht kavgaları
C) Yıkıcı faaliyetlere karşı tedbir alındığı
III. Selçukluların, Katvan Savaşı’nda Karahitaylara yenilmesi
D) Eğitim - öğretim birliğinin sağlandığı
hangileri iç nedenler arasında gösterilebilir?
E) Medreselerde pozitif bilimlerinde verildiği
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) II ve III E) I, II ve III
12. Büyük Selçuklu Devleti hükümdarı Sultan Alp Arslan ve
veziri Nizâmülmülk,
9. Aşağıdakilerden hangisi Büyük Selçuklu Devleti’nin yö- I. yıkıcı ve bölücü unsurlarla mücadele etmek
netim anlayışıyla ilgili doğru bir ifade değildir? II. Sünnî İslam düşüncesini korumak
A) Ülke, hükümdar ailesinin ortak malı kabul edilmiştir. III. devletin ihtiyacı olan uzman kişiler yetiştirmek
B) Devlet yönetiminde şer’i ve örfî hukuk esas alınmıştır. hangi nedenlerden dolayı Nizamiye Medreseleri’ni kur-
C) Selçuklularda devletin tek temsilcisi sultandır. mak istemişlerdir?
D) Eski Türk devletlerindeki kut anlayışı devam ettirilmiştir. A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
E) Sultanlık hakkı genelde yüksek rütbeli emirlere verilmiştir. D) I ve II E) I, II ve III
42
