Page 74 - index

TARİH TYT 2.

Klasik Çağda Osmanlı Toplum ADIM
Düzeni

1. Osmanlı’da yaşayan gayrimüslimler vatandaş olarak kabul 4. Osmanlı Devleti’nde mesleki eğitimin başlangıç kademesi çı-
edilmiş ve tıpkı Müslümanlar gibi, evlenme, çocuklarına veli raklık eğitimidir. Çırak adayı gençler ebeveynleri tarafından
olma, vasi tayin etme, nafaka, miras, mal ve mülk edinme bir ustanın yanına verilirlerdi. Çıraklar bir tek ustaya bağlı
haklarına sahip olmuşlardır. Bu çerçevede Osmanlı’da gay- değillerdi; ancak birliğin izni olmadan çalıştıkları ustayı terk
rimüslimlere kamu düzenini ilgilendiren konularda İslâm hu- edemezlerdi. Çıraklık döneminde ihtiyacına göre bir ücret
kuku kuralları uygulanmış, aile, miras ve bir kısım ticaret hu- alan aday, belli bir süre çalıştıktan ki bu çoğunlukla üç yıldı
kuku konularında ise, kendi inançlarından kaynaklanan özel ve mesleğinde ilerleyip kendini ispatladıktan sonra kalfalığa
hukuk kurallarını uygulamalarına izin verilmiştir. yükseltilirdi. Kalfalığa yükselmeye hak kazanan çırak o esnaf
birliğinin yönetimi önünde bir imtihan geçirir ve başarılı kabul
Yukarıdaki verilen bilgiye göre gayrimüslimlerle ilgili çı-
edildiğinde kalfalar arasına katılırdı. Bu katılma için yönetim
kartılabilecek en doğru sonuç aşağıdakilerden hangisi-
heyeti ile birlikte diğer ustaların da bulunduğu bir merasim
dir?
yapılırdı ki, genç ilk defa burada mensup olduğu esnafa mah-
A) Müslümanlar ile gayrimüslimler eşittirler. sus olan elbiseyi giyer; kendisine şedd kuşatılıp, nasihatlerde
bulunulurdu. Çıraklık eğitimini başarı ile tamamlayanlar kendi
B) Gayrimüslimler asimile olmadan varlıkarını devam ettir-
dükkânları açma yolunda bir adım daha atmış olurlardı.
mişlerdir.
C) Gayrimüslimler Osmanlı devlet yönetiminde memur olma Yukarıda verilen bilgilere bakılarak Osmanlı’da çırak-
hakları vardır. lık eğitimi ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisine
ulaşılamaz?
D) Gayrimüslimler bütün işleri için İslam hukukuna tabidirler.
E) Gayrimüslimlere evlenirken Osmanlı yetkililerinden izin A) Çıraklık eğitimi usta-çırak ilişkisi çerçevesinde yapılırd.
almaları gerekmektedir. B) Çıraklık eğitimini başarı ile tamamlayanlar kalfalık merte-
besine yükselirdi.
C) Osmanlı’da meslekî eğitimde belli bir hiyerarşi uygulama-
2. Aşağıdaki toprak çeşitlerinden hangisinin gelirleri padi- sı vardı.
şahın annesi, kızları, kız kardeşleri ve saray kadınları için
D) Çıraklık eğitimininin sonunda mesleki bir sınav yapılırdı.
ayrılmıştır?
E) Çıraklık eğitimini başarı ile tamamlayanlar dükkân açma
A) Paşmaklık hakkını elde ederlerdi.

B) Malikâne
C) Mukataa
5. Külliyeler Osmanlı vakıf kültürü içerisinde en dikkati çeken ya-
D) Arpalık
pılardır. Toplumun ihtiyacı olan birçok hizmeti yerine getiren
E) Dirlik farklı binalardan meydana gelen büyük bir komplekstir. Başta
padişahlar ve aileleri olmak üzere ileri gelen devlet adamla-
rı Osmanlı Devleti’nde çok sayıda külliye inşa ettirmişlerdir.
3. Osmanlı Devleti’nde pazarlarda ve dükkânlarda satılan her Cami, medrese, türbe, mektep, tabhâne, imaret (yemekhane,
türlü emtianın fiyatı önceden tespit edilerek belirtilen süre- mutfak, kiler, fırın), dârüşşifâ, han, çarşı, dükkânlar, hamam,
ye kadar bu fiyatlar üstünde veya altında satış yapılmazdı. sebil, çeşme, muvakkithâne, evler, odalar, ahır vb. yapıların
Ürünlerin fiyatlarının belirlenmesinde muhtesip etkili olsa da çoğunu veya bir kısmını bünyesine alan külliyelerle şehirler
o, kadının izni olmadan fiyatlandırma yapamazdı. Ayrıca fi- gelişmiş, yollar üzerinde inşa edilenlerin etrafında yeni yerle-
yatlar verilirken ilgili esnaf birliğinin görüşleri de alınırdı. şimlerin oluşması sağlanmıştır.

Osmanlı Devleti’nde bir ürünün fiyatlandırma işlemi aşa- Yalnızca yukarıdaki bilgilere bakılarak külliyenin özellik-
ğıdakilerden hangisidir? leri arasında aşağıdakilerden hangisi yoktur?
A) Narh A) Padişahlar külliye inşasında etkindirler.
B) Berat B) Farklı birçok yapıdan meydana gelirler.
C) Gedik C) Tamamı şehir merkezlerinde inşa edilmiştir.

D) Tanzim D) Vakıf sistemi içinde hizmet ederler.
E) İhtisap E) Osmanlı’da şehirleşmeye katkı yapmışlardır.

73