Page 17 - Tarih - 10 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı
P. 17

6
            Ortaöğretim Genel Müdürlüğü                                            TARİH 10

             1. ÜNİTE > Yerleşme ve Devletleşme Sürecinde   Kazanım 10.1.3: Anadolu’daki ilk Türk siyasi teşekküllerinin birbirleriyle ve çevre devletlerle
             Selçuklu Türkiye’si              olan ilişkilerini uzlaşma ve çatışma bağlamında değerlendirir.
             Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Becerisi  Alan Becerileri: Tarihsel Analiz ve Yorum Becerisi

             Etkinlik İsmi                   ANADOLU’YA YERLEŞİYORUZ                            20 dk.
             Amacı      Türklerin Anadolu’ya yerleşme sürecinde verdikleri mücadeleleri değerlendirebilme.  Bireysel


             Yönerge  Aşağıdaki soruları metinlerden yola çıkarak yanıtlayınız.
              Danişmendliler, Danişmend Gazi tarafından Malazgirt Zaferi
              sonrası Anadolu topraklarında kurulan ilk Türk beyliklerin-
              dendir. Sivas, Malatya ve Kayseri dolaylarında hüküm süren,
              Türkiye Selçuklularının en büyük rakibi kabul edilen Daniş-
              mendliler, Türkiye Selçuklu Devleti ile birlikte Bizans ve Haç-
              lılara karşı başarılı mücadelelerde bulunmuşlardır. I. Kılıç Ars-
              lan’ın ölümüyle Anadolu liderliği Danişmendlilere geçmişse de
              II. Kılıç Arslan döneminde tekrar eski gücüne kavuşan Türkiye
              Selçukluları, beyliğe son vermiştir. Danişmend Ahmet Gazi ve
              Melik Gazi’nin Bizans, Haçlı ve Ermenilere karşı mücadelele-
              rini, kahramanlıklarını anlatan “Danişmendnâme” destanı bu   Görsel 1 : Danişmendnâme
              dönemde yazılmıştır.


              Mengücekliler, Sultan Alparslan’ın Malazgirt Za-
              feri’nden sonra Mengücek Gazi tarafından Erzin-
              can, Kemah ve Kögonya (Şebinkarahisar) şehirleri
              fethedilerek kurulmuştur. Mengücek Gazi bazen
              tek başına bazen de Danişmend Gazi ile birlikte
              Rumlara ve Gürcülere karşı gazalar yapmıştır. Er-
              zincan ve Sivas-Divriği dolaylarında hüküm süren
              Mengüceklilere Türkiye Selçuklu Devleti son ver-
              miştir.                                       Görsel 2 : Divriği Kalesi


              Saltuklular, Erzurum ve çevresinde Ebulkasım Saltuk Bey tarafından
              kurulmuştur. Anadolu’da kurulan ilk Türk beyliklerindendir. Saltuklular,
              Gürcü Kraliçesi Tamara döneminde Anadolu’da Gürcistan sınırlarına yer-
              leşmelerinden rahatsız olan ve bu nedenle Doğu Anadolu topraklarının
              Türk Beyleri tarafından ele geçirilmesini engellemek isteyen Gürcülerle
              mücadele etmişlerdir. Saltuklular, Gürcülerin yanı sıra Danişmendlilerle
              birlikte Haçlı saldırılarıyla mücadele etmişlerdir. Beyliğin varlığına Türki-
              ye Selçukluları son vermiştir.
                                                                                Görsel 3 : Gürcü Kraliçesi Tamara

              Artuklular,  Malazgirt  Savaşı  sonrası  Artuk
              Bey tarafından Mardin, Diyarbakır, Harput
              yörelerinde (Elazığ) kurulmuştur.  Orta Çağ’ın
              en önemli kültür ve ticaret merkezleri arasında
              yer almış, Mısır, Suriye, Mezopotamya ve İran
              ticaret yolları Artukluların kentlerinden geç-
              miştir. Artuk Bey’in ölümünden sonra Artuk-
              lular; Hasankeyf, Mardin, Harput olmak üzere
              üç kola ayrılmıştır. Beylik, Alaaddin Keykubat
              döneminde Türkiye Selçuklularına katılmıştır.  Görsel 4 : Malabadi Köprüsü



                                                                                                    17
   12   13   14   15   16   17   18   19   20   21   22