Page 21 - Tarih - 10 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

8
Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TARİH 10

1. ÜNİTE > Yerleşme ve Devletleşme Sürecinde Kazanım 10.1.4: Türklerin Anadolu’da devletleşme sürecini etkileyen faktörleri açıklar.
Selçuklu Türkiye’si
Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Becerisi Alan Becerileri: Tarihsel Analiz ve Yorum Becerisi

Etkinlik İsmi OTORİTE KİMDE? 20 dk.
Amacı Türklerin Anadolu’ya yerleşme sürecindeki devlet yönetimini açıklayabilme. Bireysel

Yönerge Aşağıdaki soruları görseller ve metinden yola çıkarak yanıtlayınız.

Görsel 1 Görsel 2 Görsel 3
Türkiye Selçuklu Devleti’nin başında “sultan” unvanlı hükümdar bulunurdu. Hükümdar hem dev-
letin hem de saray ve ordunun başıydı. Sultan adına hutbe okutulması en önemli hükümdarlık ala-
metlerindendi. Türkiye Selçuklularında ülke toprakları, hükümdar soyunun ortak malı sayılırdı.
Sultan ölünce onun ailesinden biri devletin başına geçerdi. Ülke toprakları yönetim bakımından
bölümlere ayrılmıştı, “eyalet” adı verilen bu bölümleri hükümdar ailesinden olan melikler ve valiler
yönetirdi. Meliklerin yanında bir de atabey bulunurdu. Atabey, meliklerin deneyim kazanmaları için
çaba harcayan bir görevliydi. Başlangıçta devletin merkezi İznik iken burasının Haçlılar tarafından
alınmasından sonra Konya, Türkiye Selçuklu Devleti’nin merkezi oldu. Türkiye Selçuklularında da
maliye, askerlik, adalet ve yönetimle ilgili devlet işlerinin yürütülmesi için divan kurulurdu. Divana
bazen vezir bazen de sultan başkanlık ederdi. Vezirden sonra gelen ve önemli bir görevli olan “naip”
sultanın merkezden ayrılması sırasında ona vekâlet ederdi. Türkiye Selçuklu Devleti’nde adli işlere
kadılar, askerî davalara ise ordu bünyesinde bulunan kadıleşker denilen hâkimler bakmaktaydılar.

https://www.kulturportali.gov.tr/portal/selcuklu-kultur-ve-uygarligi /Kaynaktan derlenmiştir.)

1. Görsellerdeki Türk-İslam devletlerine ait hükümdarlık alametlerinin neler olduğunu yazınız.

21