Page 27 - Tarih - 10 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

11
Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TARİH 10

1. ÜNİTE > Yerleşme ve Devletleşme Sürecinde Kazanım 10.1.6: Moğol İstilası’nın Anadolu’da meydana getirdiği siyasi ve sosyal değişimi
Selçuklu Türkiye’si analiz eder.
Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Becerisi Alan Becerileri: Tarihsel Analiz ve Yorum Becerisi

Etkinlik İsmi KÖSEDAĞ BOZGUNU 20 dk.
Amacı Kösedağ Savaşı’nın Anadolu Selçuklu Devleti’ne etkilerini analiz edebilme. Bireysel

Yönerge Aşağıdaki metni okuyunuz ve soruları metne göre cevaplayınız.

Sultan Alaaddin Keykubat’ın Moğol istila-
sını akıllıca bir siyasetle uzak tutmasından
hemen sonra oğlu II. Gıyaseddin Keyhüsrev
zamanında iki devlet karşı karşıya geldiler.
Moğolların Anadolu’ya ilk önemli saldırıları
Baycu Noyan komutasında Erzurum’a oldu
ve burada taş üstünde taş, baş üstünde baş
bırakmayacak derecede tahribatta bulundu-
lar. Bu saldırı sonrasında Sultan, Moğolları
durdurmak için tedbirler alarak savaş için
hazırlıklara başladı. Sultan II. Gıyaseddin
Keyhüsrev’in savaş meydanından kaçması
neticesinde Selçuklu ordusu dağıldı ve Bay-
cu Noyan komutasındaki Moğollar beklen-
medik kolaylıkla ve ana kuvvetler çarpışma-
dan Kösedağ Savaşı’nda (1243) galip geldiler.
Moğollar bir anda Anadolu’nun kapılarını
önlerinde açık buldular. Binbir emek ve
yıllar süren mücadeleler sonrasında Malaz-
girt Savaşı ile Anadolu’ya giren Türkler, bu
zahmetin tam tersine bir yolla, Anadolu’yu
Moğolların zorbalığına bırakmış oldular. Bu Görsel 1: Moğol savaşçısı
istilalar sonrasında Selçuklu devlet adamla-
rından Mühezzibüddin Ali’nin girişimleriyle Moğollarla tabilik anlaşması yapıldı. Selçuklular, bu
antlaşma ile Moğol tabiiyetini hukuken ve fiilen kabul etmiş oldular. Antlaşmaya göre kıymetli
armağanların yanında Selçuklular, Moğollar’a her yıl 3.600.000 dirhem, 10 bin koyun, bin sığır,
bin deve vereceklerdi. Bu vassallık antlaşmasıyla birlikte daha önce Anadolu Selçuklu Devleti’ni
tanımış olan devletler, başta Kilikya Ermeni Krallığı ve Trabzon Rum İmparatorluğu olmak üzere
artık Sultan II. Gıyaseddin Keyhüsrev’i bağlı oldukları hükümdar olarak tanımamışlar ve hat-
ta Moğollara bağlılıklarını bildirmişlerdir. Bu anlaşma gereği ödenen yıllık vergi ile Anadolu’ya
1256 yılına kadar ciddi bir Moğol istilası yapılmamıştır. Selçuklu Devleti 1243-1308 yılları arası
yani 65 senede Moğol tahakkümünden kurtulamamıştır. Anadolu coğrafyasında mevcut İlhan-
lı baskısı, bundan sonra karşısında Memlûk ve Anadolu’da Karamanoğulları başta olmak üzere
Türk beyliklerini bulmuştur.
Akkuş Yiğit, F. (2018). Kösedağ’dan Ayn Câlût’a Türk - Moğol Hâkimiyet Mücadelesi.
Kösedağ Savaşı Türk’ün Anadolu Tarihinde Bir Dönüm Noktası ve Anadolu’nun Moğollar Tarafından İşgali, s. 438-
439. https://www.academia.edu/38250341 (Düzenlenmiştir.)

27