Page 29 - Tarih - 10 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

12
Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TARİH 10

1. ÜNİTE > Yerleşme ve Devletleşme Sürecinde Kazanım 10.1.6: Moğol İstilası’nın Anadolu’da meydana getirdiği siyasi ve sosyal değişimi
Selçuklu Türkiye’si analiz eder.
Genel Beceriler: Bilgi Okuryazarlığı Becerisi Alan Becerileri: Tarihsel Analiz ve Yorum Becerisi

Etkinlik İsmi ANADOLU’DA BEYLİK OLMAK 20 dk.
Amacı Moğol İstilası sonrası kurulan Anadolu beyliklerinin özelliklerini analiz edebilme. Bireysel

Yönerge Haritadan ve metinden yola çıkarak soruları yanıtlayınız.

Harita 1: İkinci Dönem Anadolu Beylikleri

13. yüzyıl sonlarına doğru Anadolu’da Moğol baskısı zayıflamış ve bu durumdan faydalanan Türk-
men beyleri yavaş yavaş Selçuklular’la ilişkilerini keserek bağımsızlıklarını ilân etmişlerdi. Anado-
lu Selçukluları’nın hâkimiyetindeki topraklarda kurulmuş olan bu beyliklere Anadolu beylikleri
(tavâif-i mülûk) denilir. Bunların çoğu Bizans İmparatorluğu’na yakın uçlarda ve kıyı bölgelerinde
teşekkül etmişti. Selçuklu-Moğol idaresinin daha kuvvetli bir şekilde göründüğü Orta Anadolu’da
kurulan beylik sayısı ise çok azdı.
lhanlılar’ın Anadolu valisi Çoban ve oğlu Timurtaş Anadolu’yu tamamen Moğol idaresi altına sok-
mak maksadıyla bu beylikleri ortadan kaldırmak istemiş ve kısmen başarılı olmuşlardır. Beylikler
için asıl tehlike, Osmanlı Devleti’nin gelişmesi ve beylikler üzerine harekete geçmesiyle ortaya çık-
mıştır. Özellikle Yıldırım Bayezid zamanında (1389-1402) Karaman, Germiyan, Hamîd, Menteşe,
Aydın, Saruhan ve Candaroğulları beylikleri ortadan kaldırılmıştır. Timur’un Ankara Savaşı’nda
Yıldırım Bayezid’i mağlûp etmesi bu beyliklerin tekrar canlanmasına sebep olmuşsa da Osmanlı
Devleti’nin hızla eski kuvvetini kazanması Anadolu’daki beyliklere hayat hakkı tanımamıştır.

https://islamansiklopedisi.org.tr/anadolu-beylikleri (Düzenlenmiştir.)

1. Haritaya bakarak Kösedağ Savaşı’nın Anadolu’nun siyasi yapısı üzerindeki etkileri için neler söyle-
yebilirsiniz?

29