Page 205 - Türk Dili ve Edebiyatı - 10 | Beceri Temelli

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 10 97

3.ÜNİTE > Şiir Kazanım A.1.4: Şiirin nazım biçimini ve nazım türünü tespit eder.
Alan Becerileri: Okuma Becerisi Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Becerisi
Etkinlik İsmi Nazım Biçimlerini ve Türlerini Temayla İlişkilendiriyorum 35 dk.
Amacı Nazım şekillerini, türlerini tanıyabilmek. Bireysel

Yönerge Aşağıdaki metni okuyunuz ve soruları cevaplayınız.
(Metin, aslına sadık kalınarak alınmıştır.)

Bu şehr-i Stanbul ki bî-misl ü bahâdır
Bir sengine yek-pâre Acem mülkü fedadır
Bir gevher-i yektadır iki bahr arasında
Hurşîd-i cihan-tâb ile tartılsa sezadır
(…)
İstanbulun evsâfını mümkin mi beyan hiç
Maksûd heman sadr-ı kerem-kâra du’âdır
Dâmâd-ı güzîn-i şeh-i zî-şân-ı felek-câh
Fahrü’l-vüzerâ âsaf-ı ferhunde-likâdır
(…)

Devşirmededir saçdıgı ihsanı şeb ü rûz
Pîr-i feleğin anun içün kaddi dütâdır

Ser-pençesinin nâmı lîsân-ı kudemâda
Deryâ-yı himem kân-ı kerem bahr-ı atadır

(…)
Ey sadr-ı cihanbân ede Hak devletin efzûn
Kim devletin erbâb-ı dile lulf-ı Hudâdır
Ez-cümle Nedîmâ kulun ey âsaf-ı zî-şân
Müstağrak-ı lûtf u kerem ü cûd u ‘atadır
Nedim
Nilüfer Karadavut, Bâkî ve Nedîm Dîvânı’nda
İstanbul Üzerine Mukayeseli Bir İnceleme

Kelime Dağarcığı
Acem: İran. âsaf-ı ferhunde-likâ: Güleryüzlü vezir. âsaf-ı zî-şân: Şanlı vezir. bahr-ı ata: Hediye denizi.
bî-misl ü bahâ: Emsalsiz, eşsiz. dâmâd-ı güzîn-i şeh-i zî-şân-ı felek-câh: Yüce ve şan sahibi padişahın seçkin damadı.
deryâ-yı himem: Himmetler denizi. dütâ: İki büklüm. efzûn etmek: Artırmak. erbab-ı dil: Gönül erbabı.
evsaf: Vasıflar, özellikler. ez-cümle: Kısaca. fahrü’l-vüzerâ: Vezirlerin övüncü. gevher-i yekta: Eşsiz cevher.
hurşîd-i cihan-tâb: Dünyayı aydınlatan güneş. kadd: Boy. lîsân-ı kudemâ: Eskiler lisanı. kân-ı kerem: Cömertlik madeni.
lutf-ı Hudâ: Allah’ın lütfu. maksud: Amaç. müstağrak-ı lûtf u kerem ü cûd u ata: Hediye, ihsan, cömertlik ve lütfuna
gömülmek. pîr-i felek: Yaşlı felek. sadr-ı cihanbân: Dünyayı koruyan sadrazam. sadr-ı kerem-kâr: Cömert sadrazam.
seng: Taş. ser-pençe: Güçlü el. seza: Uygun, yaraşır. şeb ü rûz: Gece ve gündüz. yek-pâre: Bütünüyle.

1. Şiirin nazım birimini, kafiye örgüsünü belirleyiniz; belirlediğiniz bu özellikler size hangi nazım
şeklini düşündürmektedir?

203