Page 519 - Türk Dili ve Edebiyatı - 10 | Beceri Temelli

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 10 252

7.ÜNİTE> Anı (Hatıra) Kazanım A.4.1: Metinde geçen kelime ve kelime gruplarının anlamlarını tespit eder.
Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Becersi Alan Becerileri: Okuma Becerisi

Etkinlik İsmi Talihli İnsan Yahya Kemal 25 dk.
Amacı Kelime ve kelime gruplarının anlamını cümlenin bağlamından hareketle tahmin edebilmek ve onları cümle Bireysel
içinde kullanabilmek.

Yönerge Aşağıdaki metni okuyup soruları metne göre cevaplandırınız.
(Metin, aslına sadık kalınarak alınmıştır.)

Yahya Kemal
Türkçeyi aruz ile en güzel dile getiren büyük şairimiz Yahya Kemal, başlangıçta: Çıplak yerine üryan,
testi yerine sebû, taç yerine efser, koku yerine bû kelimelerini kullanan bir şairdi. Tanışmamız Türk
Ocağında olmuştu. Şiiri, onu dinledikçe daha iyi anlamaya başladık. Kuvvetli adamdı: Kafasıyla, kal-
biyle, sesiyle, midesiyle! Yahya Kemal, elbet talihli insandı: Çocuk yaşında Paris'e gitti. Fransızcayı,
Fransızcanın vatanında öğrendi. Ünlü tarihçi Albert Sorel'den hem feyz aldı, hem zevk. Sonra, yurda
dönünce, günün politikacıları onu oturtacak makam aradılar: Profesör oldu, ilmi rütbelerin en şe-
reflisi... Mebus oldu, milli rütbelerin en büyüğü... Elçi oldu, siyasi rütbelerin en keyiflisi... Ve nihayet
şiirden anlayan ve anlamayan, bütün aydınların ve yarı aydınların gönül tahtına oturdu.
Ben de Yahya Kemal ile övünen biriyim. Gün geçmez ki bir Müslüman mahallesinde dolaşırken,
Üsküdar pencerelerinde akşamı seyrederken, Emirgan kıyılarında dinlenirken onun büyük hatırası
içimden mısra mısra geçmesin. Güz yaprakları bahçelerde hışırdarken onu anarız, hele ölüm karşı-
sında, o sonsuz karanlık önünde, onu ne kadar, ne kadar, ne kadar anarız:
“Artık demir almak günü gelmişse zamandan,

Meçhule giden bir gemi kalkar bu limandan...”
(...)

Yusuf Ziya Ortaç, Bir Varmış Bir Yokmuş Portreler

1. Sizce metindeki "dile getirmek" ve "feyz almak" kelime gruplarının cümleye kattığı anlamı başka
hangi kelime veya kelime gruplarıyla ifade etmek mümkün olabilir? Niçin?

2. Tabloda verilen kelimelerin eş anlamlarını yazınız.

Kelime Eş Anlamlısı Cümle İçinde Kullanımı
Makam
Mebus
Meçhul
Talih

517