Page 539 - Türk Dili ve Edebiyatı - 10 | Beceri Temelli

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 10 262

7.ÜNİTE> Anı (Hatıra) Kazanım A.4.5: Metindeki anlatım biçimlerini, düşünceyi geliştirme yollarını ve bunların işlevlerini belirler.
Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Becerisi Alan Becerileri: Okuma Becerisi

Etkinlik İsmi Refik Halit Karay’dan Bir Anı 25 dk.
Amacı Metindeki anlatım biçimlerini, düşünceyi geliştirme yollarını ve bunların işlevlerini belirleyebilmek. Bireysel

Yönerge Aşağıdaki metni okuyup soruları metne göre cevaplandırınız.
(Metin, aslına sadık kalınarak alınmıştır.)

Aziz Devrinde
Kapı tokmaklarının en büyük gürültüyü teşkil ettiği rahat bir İstanbul kenar mahallesinde, durgun
bir kuşluk vakti havada uzaktan uzağa, fasılalarla akseden gevrek, çınlayıcı bir ilahi sesi dolaşıyor.
Bir ses ki buluğa ermemişlerin hançerelerinden çıktığı için aydınlıktır denilebilir; içleri nağme ve
nur dolu sabun balonları boşluğa üfleniyor, dağılıyor ve çatlıyor gibi... Set üstünde, aşı boyalı, kafesli,
cumbalı, bir tarafında kumrular ve güvercinler için hususi bölmeler yapılmış bir evin -vaktiyle hac-
dan gelmiş olan sahibinden dolayı yeşile boyanmış- kapısı ardına kadar açıktır ve önü kalabalıktır;
burada mektebe başlanma töreni yapılacak; ödağacı, buhur dumanlarına gülsuyu kokusu da karış-
mış. Beyaza yakın uçuk rengine göre damarlarında kan değil, süt dolaştığı sanılan beş yaşında bir
çelimsiz çocuk heyecandan büsbütün solmuş, etrafa melül melül, görmeden bakmaktadır. Başındaki
mavi püsküllü yayvan Aziziye fesine inci ile çerçevelenmiş kocaman altın maşallah takılı; sırtında
yerli ketenden tiril tiril bir entari; bir yolu sarı, bir yolu mavi, şekerdenmiş hatır hatır ve pırıl pırıl
vurulsa cam sesi çıkararak kırılacakmış hissini veren sert ipekli Hama kumaşı hırka; hırkanın omuz
başına yedi delikli mavi boncuk karınca boynuzu, kaplumbağa yavrusu, deniz böceği kabuğu, şap,
bir paralık sikke vesaireden mürekkep bir nazarlık broloğu dikilmiştir. Belinde gülkurusu zemin
üzerine yeşil motiflerle süslü lahur şaldan bir kuşak. III'üncü Napoleon yahut da yerli tabirle "didon"
modasına uygun -Avrupa modası Kırım muharebesinden itibaren, ecnebi askerlerle memlekete gir-
miştir- sarkık işlemeli paçalı donu beyaz tiftik çoraplarının üzerine bağlanmıştır; ayaklarında sivri
burunları havaya kalkmış sarı deriden çedik pabuç; kadife üstüne sarı sırma, klaptan işlemeli bir cüz
kesesi sarkıyor. Odanın Üsküdar çatmasından, yeni atılmış pufla iki minder aralarında sedef kakmalı
ceviz ağacından, cilasız bir "rahle" konmuştur, üzerinde soluk sarı renkte bir kâğıda, taş basması bir
incecik Amme cüzü duruyor; bunun yanında da hoca efendinin çocuğa harfleri işaret etmesi için
fildişinden zarif bir "hilal”
(...)
Refik Halit Karay, Üç Nesil Üç Hayat
Kelime Dağarcığı
brolog: Kolye ucu. lahur: Lahor'da yapılmış.

1. Okuduğunuz metinde oldukça fazla betimleme yapılmasının sizce sebebi nedir? Böyle bir anlatım
metne neler kazandırmıştır?

537