Page 650 - Türk Dili ve Edebiyatı - 10 | Beceri Temelli

317 TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 10 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

Kelime Dağarcığı:
Cezeri: Ebû’l-İz İsmail İbni Rezzaz El-Cezerî 1136 -1206 yılları arasında bugünkü Şırnak Cizre’de yaşamış bir mucit ve
mühendis olarak biliniyor. Sibernetik alanın kurucusu kabul edilen, fizikçi, robot ve “matrix” ustası bilim insanı El-Ceze-
ri 1206’da Cizre’de öldü. irtifa: Yükseklik. mekaniker: Kuvvetlerin maddeler ve hareketler üzerine etkisini inceleyen fizik dalı
uzmanı. piston: Bazı araçlarda, motorlarda bir silindir içinde düzenli hareket eden daha küçük çaplı silindir, itenek.

2. a) Haber metnini okuduktan sonra Madagaskar hakkındaki düşünceleriniz değişti mi? Niçin?

b) Haber metninde yer alan Minnet borcu ödeniyor. bölümünden hareketle Çağlar ile Hakan’ın
yaptıklarının sadece bu minnet borcu olmadığını belirten bir haber metni yazınız.

3. Su Savaşları ekibi bu köydeki su sorununu 1200 yıllarında Anadolu’da Artuklu Devleti zamanında
yaşamış çok önemli bilim adamı olan Cezeri’nin piston yöntemini kullanarak çözmeye çalışıyor. Bu
yöntemle uzak mesafedeki suyun kendi gücünden faydalanılarak irtifa kazanması ve bu sayede köye
ulaşması için uğraşacaklar. Suyu köye getirmek için verilen mücadelenin her aşamasında onları zor-
luklar bekliyor. Fakat köydeki çocuklar dâhil herkes bu görevde ekibe destek oluyor.

Yukarıdaki metinde görüldüğü gibi su bulmak için her yolu deneyen Çağlar ve Hakan, gerektiğin-
de teknolojiden uzak yerlerde geleneksel metotları kullanmaktadır.

a) Çağlar ve Hakan’ın su bulma çabalarını günlük bir gazeteye manşet haber olarak hazırlayınız.

b) Türk bilim insanı olarak tarihe geçen Cezeri’nin bulduğu piston yönteminin bir iyilik hareketi
olan Su Savaşları’nda kullanılması hakkındaki görüşlerinizi yazınız.

c) Böyle bir iyilik hareketinin dünyaya duyurulmasında en etkili yol ve yöntemler neler olabilir?

4. Haber metninde Çağlar ile Hakan’ın içme suyu olmayan insanlara içme suyu temin ederek onlara
iyilik yaptıkları görülmektedir. Eski zamanlarda da ramazan aylarında zengin insanlar esnafların
veresiye defterlerini satın alır ve hayırda bulunurlarmış. Bu iki yardımın birincisi, haber türüne
konu olurken diğeri özellikle gizli yapılmaktadır.
a) Bu iki bilgi arasında haber yapılma noktasındaki fark nedir?

b) Bu gerçekten yola çıkarak Türk toplumunun manevi değerleri ile ilgili neler söyleyebilirsiniz?

648
Hazırlayan: Kemal BATMAZ