Page 125 - FİZİK 11 - BECERİ TEMELLİ ETKİNLİK KİTABI

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü FİZİK 11 68

1. ÜNİTE > Kuvvet ve Hareket Kazanım 11.1.10.3. Hayatı kolaylaştırmak amacıyla basit makinelerden oluşan güvenli bir sistem tasarlar.
Genel Beceriler: Yaratıcı Düşünme ve İnovasyon Becerisi, Alan Becerileri: Bilimsel Süreç Becerileri
Eleştirel Düşünme Becerisi

Etkinlik İsmi ÇİFTLİK 30 dk.
Amacı Basit makinelerle atık malzemeden oluşturulmuş yararlı bir sistem tasarlayabilme. Bireysel

1. Yönerge Bir süt ve tarım ürünleri çiftliğinde çiftlik sahibinin yük taşıma, boşaltma ve depolama birimle-
rinde kullanılmak üzere tasarladığı sisteme ait bilgiler ve sitemin şeması Şekil 1’de verilmiştir.
Metni okuyarak görseli inceleyiniz.

Girişimci bir çiftlik sahibi, iş kolaylığı sağlaması ve elektrikli ya da akaryakıtlı sistemlere alternatif
oluşturacak ve bu kaynaklardan tasarruf edilmesini sağlayacak bir sistem tasarlamıştır. Tüm sistem
parçalarını ilaç üretimi için yetiştirdiği kenevir bitkisinin atıklarından üretmiştir. Ayrıca bu atıkları
çiftliğinde gerekli olan tüm binalarda yapı malzemesi olarak kullanılmak üzere de geliştirmiştir.
Gerçekleştirdiği tasarım ile Türk Patent ve Marka Kurumuna başvuruda bulunarak projesinin pa-
tentini almıştır. KOSGEB (T.C. Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi
Başkanlığı) başvurusu ile destek aldığı tasarımının hem kendi çiftliğinde hem de başka çiftliklerde
kullanılması için sistem parçaları üretimine başlamıştır.
Başlangıçta sadece üretilen sütün depolanması ve dağıtım birimlerine güvenle taşınması için oluş-
turduğu sistemin tasarımını iş sağlığı ve güvenliği ilkelerine uygun şekilde geliştirerek piyasaya sun-
muştur.

Sistem: Geliştirilen sistemin amacı,
çiftlikte kullanılan tüm malzeme ve
ekipmanın (toplanan ekinler, süt ürün-
leri, saman balyaları, hayvan yemleri,
ilaç konteynerleri, depolanan organik
atıklar, sütü toplama kazanları, soğut-
ma tankı, sürü ayırma ve yönlendirme
blokları vb.) daha az kuvvetle ve kolay
bir şekilde taşınmasını, ilgili bölümlere
yüklenmesini ya da taşıma birimlerin-
den boşaltılmasını sağlamaktadır.

Şekil 1: Sistem tasarım şeması

Sistemde kullanılan parçalar ağırlıkları ihmal edilecek kadar hafif üretilmiş ya da kütle merkezlerin-
den dengelenecek biçimde yerleştirilmiştir. Çiftçinin üzerinde durduğu denge çubuğu homojen ve
500 N ağırlığında olacak şekilde imal edilmiştir. Şemada, ilgili sistemlerin yarıçapları içteki ve dıştaki
parçalar için ayrı ayrı gösterilmiştir. Tasarımda taşınmak istenen yük temsilî olarak yerleştirilmiştir.
Tüm makine parçaları sistemin mekanik avantajının istenen değeri için yer değiştirebilecek şekilde
monte edilebilmektedir.
Atık Malzeme: Hasat sonrası, kenevir bitkisinin kurutulmuş gövde kısmı kullanılarak yapılan ma-
cunumsu harç, sistemde kullanılan basit makine parçalarını oluşturmak üzere hazırlanan kalıplara
dökülmüştür. Kurutma işleminden sonra makara, çıkrık, palanga, aks, dişli gibi basit makineler ya
da istenen yapı malzemeleri kalıplardan çıkarılarak muadillerine göre daha dayanıklı ve hafif olacak
şekilde üretilmiştir.

123