Page 247 - FİZİK 11 - BECERİ TEMELLİ ETKİNLİK KİTABI

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü FİZİK 11 135

2. ÜNİTE > Elektrik ve Manyetizma Kazanım 11.2.6.1. Transformatörlerin çalışma prensibini açıklar. a) Primer ve sekonder gerilimi, primer ve
sekonder akım şiddeti, primer ve sekonder güç kavramları açıklanır. Matematiksel hesaplamalara girilmez.
Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Becerisi Alan Becerileri: Tahmin Etme Becerisi
Etkinlik İsmi DC, AC 20 dk.
Amacı Transformatörlerin çalışma prensibini açıklayabilme. Bireysel

Yönerge 1. bölümde akı değişiminden elektrik akımının elde edilmesi, 2. bölümde ise transformatörlerin
çalışması verilmiştir. Her bir bölüm için metin ve görsellerden yararlanarak aşağıdaki soruları
cevaplayınız.

1. Bölüm: DC
Michael Faraday görseldeki düzeneğe benzer çok sayıda düzenek oluşturmuş ve bu düzenekler
ile çeşitli deneyler yapmıştır. Bu deney için iki tane bobin, bobinlerin sarıldığı bir nüve ve doğru
akım kaynağı kullanmıştır. Birincil bobine bağlı olan anahtar kapatıldığı anda aynı nüveye sarılmış
ikincil bobine bağlı galvanometrede kısa süreli sapma gözlemlenmiştir. Anahtar kapalı olduğu süre
boyunca galvanometrede başka sapma meydana gelmemiştir. Benzer şekilde birincil bobindeki
anahtar açıldığı anda galvanometrede kısa süreli ama zıt yönlü bir sapma gözlemlemiştir. Başka
hiçbir değişiklik yapılmadan ikincil bobindeki sarım sayısı 2 katına çıkarıldığında ise galvanomet-
redeki sapma yönü değişmeden sapma miktarı 2 katı olmuştur.

Birincil bobin

Anahtar İkincil bobin

Görsel 1
1. Görsel 1’deki galvanometrede ibrenin hareket etmesinin nedeni sizce ne olabilir? Açıklayınız.

2. Görsel 1’deki galvanometre ibresinin sürekli olarak sağa sola hareket etmesi nasıl sağlanabilir?
Açıklayınız.

3. Galvanometredeki sapma miktarı ile ikincil bobindeki sarım sayısı arasında nasıl bir ilişki vardır?
Açıklayınız.

245