Page 169 - KİMYA-11

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü KİMYA 11

CEVAP ANAHTARLARI

Etkinlik No.: 59 Etkinlik No.: 61
1. Yönerge
1. Metabolik asidoz rahatsızlığı vücutta çok fazla asit oluştuğu halde
-
1. Örnekler Zayıf Asit/Bazın Suda Çözünme Tepkisi bu asidi nötrleştirecek bikarbonat iyonunun ( HCO3 ) yetersizli-
ği sonucu meydana gelen bir durumdur. Kanın pH değerini sabit
HCN HCN + H O D H O + CN - tutan HCOHCO3 tampon sisteminde HCO3 baz özelliği
+
/
-
-
3
2
2
3
+
NH3 NH3 + HO D NH 4 + OH - gösteren bir anyondur.
2
CH COOH CH COOH + HO D CH COO + H O + 2. Toprağın aşırı gübrelenmesi sonucu toprakta biriken NH4
-
+
3
3
2
3
3
-
2
2
HCO3 HCO3 + H O D HCO3 + HO + iyonları asidik karakterlidir. Bu nedenle toprağın asitliğini arttı-
3
2
rır ve pH değerini düşürür. Toprağın pH değerlerini düzenlemek
-
3
3
3
2
HPO4 HPO4 + H O D H PO4 + HO + amacıyla azotlu gübrelerin kullanımı azaltılabilir. Ayrıca asidik
2
topraklara kireç (CaO) gibi bazik maddeler eklenerek pH değeri
2. Asit 1 Baz 1 Asit 2 Baz 2 artırılabilir.
HF F - HO + HO 3. NH4 + HO D NH3 + HO +
2
3
+
3
2
+ HO -
+
2
)
NH4 NH3 2 OH Cu + 4 HO D Cu (OH 2 + 2 HO +
2
3
H COOH HCOO - HO + HO 4. HCOO + OH -
2
3
-
2
- + HO HO D HCOOH +
3
HCO3 HCO3 HO 2 F + H O D HF + OH -
2
-
2
- + HO
HNO3 NO3 HO 2
3
Etkinlik No.: 62
2. Yönerge
1. pH kâğıdı ile yapılan ölçümlerde pH değerleri 7-14 arası
-
1. CO2 + 2 HO D HCO3 + H O + ölçülen tuzlar bazik tuzlardır. CH3COONa, NaF, NaCN, KCN,
3
2
Asit1 Baz2 Baz1 Asit 2 NaHCO3 tuzlarının çözeltileri bazik özellik gösterir.
-
SO3 + 2 HO D HSO4 + H O + pH kâğıdı ile yapılan ölçümlerde pH değerleri 0-7 arası
3
2
ölçülen tuzlar asidik tuzlardır. NH4Cl, Fe(NO3)3, Cu(NO3)2,
Asit1 Baz2 Baz1 Asit 2 Al(NO3)3 tuzlarının çözeltileri asidik özellik gösterir.
-
SO2 + 2 HO D HSO3 + H O + 2. CH3COO-, F-, CN-, HCO3- anyonları su ile hidroliz olduğu
2
3
Asit1 Baz2 Baz1 Asit 2 için baz özellik gösterir. NH4 , Fe ,Cu , Al katyonları su ile
+
+3
+2
+3
-
N2 O5 + 3 H O D 2 NO3 + 2 H O + hidroliz olduğunda asit özellik gösterir.
3
2
Asit1 Baz2 Baz1 Asit 2 3. CH3COO- + H2O ↔ CH3COOH + OH-
F- +H2O ↔ HF + OH-
Etkinlik No.: 60 CN- + H2O ↔ HCN + OH-
HCO3- +H2O ↔ H2CO3 + OH-
+
1. a) I. tepkimede H2O, NH4 ; II. Tepkimede HF, H3O ; NH4 + H2O ↔ NH3 + H3O +
+
+
III. tepkimede H3PO4, H3O ; IV. tepkimede H2PO3-, H3O ; Fe +3H2O ↔ Fe(OH)3 + H3O +
+
+
+3
V. tepkimede HS- , H2O; Brönsted ve Lowry asit tanımına Cu + 4H2O ↔ Cu(OH)2 + 2H3O +
+2
uyan maddelerdir.
+3
Al + 3H2O ↔ Al(OH)3 + H3O +
b) I. tepkimede NH3, OH-; II. tepkimede F-, H2O;
III. Tepkimede H2PO4-, H2O; IV. tepkimede HPO3 , H2O; Etkinlik No.: 63
-2
V. tepkimede OH- , S ; Brönsted ve Lowry baz tanımına
-2
uyan maddelerdir. 1. HCl olarak hazırlanan molekül modelindeki tüm tanecikler
c) II. tepkimedeki F- iyonu Arrhenius’un tanımına göre asit arasındaki bağlar kopmuştur. Yani % 100’ü iyonlarına ayrış-
ya da baz değildir ama Brönsted ve Lowry’e göre bu tepki- mıştır. Bu da HCl asidinin kuvvetli bir asit olduğunu anlatan
mede proton bağladığı için bazik özellik göstermiştir. H2O, bir örnek olarak kullanılmıştır. HF olarak hazırlanan modelle-
Arrhenius’un tanımına göre asit ya da baz değildir ama II., me örneğinin 10 tanesinden ancak bir tanesinde aralarındaki
III. ve IV. tepkimede baz olarak, V. tepkimede asit olarak bağ kopmuştur. Bu modelleme örneğinde ise zayıf asitlerin
davranmıştır. iyonlaşma oranının % 100 olmadığını anlatmak istemiştir.
ç) H2O; II., III. ve IV. tepkimede asitle etkileşince baz gibi,
V. tepkimede bazla etkileşince asit gibi davranmıştır. Aside 2. Bu örneklem üzerinden 10 molekül modelinden sadece bir
karşı baz, baza karşı asit gibi davranan maddelere amfoter tanesi iyonlarına ayrışırsa % 10 olarak hesaplanabilir.
madde denir. 3. HCl modellemesinde pinpon topu ve nohut tanesi arasındaki
d) H2PO4- iyonu, III. tepkimede baz gibi, IV. tepkimede asit yapıştırıcı yeterince kuvvetli olmadığından suda ayrılması
gibi davranmıştır. Yani amfoter özellik göstermiştir. daha kolay olur. HF modellemesinde pinpon topu ve nohut
tanesi arasındaki yapıştırıcı kuvveti daha fazla olduğundan %
+
e) I. NH3 + H2O ↔ NH4 + OH- 100 iyonlarına ayrışmamıştır. Buradan asitlik kuvvetine geçiş
yaparsak atomlar arasındaki bağ ne kadar kuvvetli ise asitlik o
+
II. HF + H2O ↔ H3O + F-
kadar az olur.
III. H3PO4 + H2O ↔ H2PO4-+ H3O + 4. HF ↔ H + F- Ka = 1.1/10 = 0,1 (iyonlarına ayrışan asit
+
-2
IV. H2PO3- + H2O ↔ HPO3 + H3O + derişimi ihmal edilirse)
Ama ihmal edilecek kadar küçük olmadığı düşünülürse Ka=
V. HS- + OH- ↔ H2O + S -2 1.1/9 Ka=1/9
5. Öğrencilere bırakılmıştır.
169