Page 36 - Tarih 11 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TARİH 11 19

3.ÜNİTE > Uluslararası İlişkilerde Denge Stratejisi (1774-1914)
Kazanım 11.3.2: Osmanlı Devleti’nin siyasi varlığına yönelik tehditleri analiz eder.
b) 1815 Viyana Kongresi ile başlayan süreçte büyük güçlerin müdahalesiyle uluslararası boyut kazanan konular (1821 Rum İsyanı ve sonrasında
Yunanistan’ın kurulması, Kırım Savaşı ve sonrasında Osmanlı Devleti’nin Paris Antlaşması ile Avrupa devletler hukukuna dâhil edilmesi, 93 Harbi
ve sonrasında Berlin Kongresi ile Doğu Anadolu’daki Ermeni Meselesi ve Makedonya Sorunu’nun tanımlanması) bağlamında Osmanlı Devleti’nin
varlığının Avrupalı devletler tarafından tehdit edildiği üzerinde durulur.
Genel Beceriler: Bilgi Okuryazarlığı Becerisi Alan Becerileri: Tarihsel Analiz ve Yorum Becerisi
Etkinlik İsmi DEVLETLERİN SATRANÇ TAHTASI: OSMANLI TOPRAKLARI 40 dk.
Bireysel
Amacı Osmanlı Devleti’nin siyasi varlığına yönelik tehditleri analiz edebilme.
Grup
Yönerge Aşağıdaki metinlerden faydalanarak, Tablo-1 üzerinde XIX. yüzyılda Osmanlı Devleti’nin maruz kaldığı
savaşları sebep ve etki açısından; Tablo-2 üzerinde Şark Meselesi’ni tarihsel önem açısından değerlendiriniz.

Viyana Kongresi (1815) ve Rum İsyanı
Yunanistan’ın (Rumların) bağımsızlığını kazanması, 1815 yılından beri sürdürülmekte olan Metter-
nich politikasına, yani Viyana Kongresi düzenine indirilen büyük darbelerden biri, belki de birinci-
sidir. Avrupa’nın neresinde olursa olsun düzene karşı ortaya çıkan ayaklanmaları bastırmayı ve bu
yolda başka ülkelerin içişlerine karışmayı kendisine görev edinmiş olan Viyana düzeninin koruyu-
cusu olan büyük devletler, Grek (Rum) ayaklanmasını bastıracakları yerde, etkin bir biçimde, kurulu
düzene karşı ayaklananların yanında yer alarak, kurdukları düzene ilk darbeyi indirmişlerdir.
(Oral Sander, Anka’nın Yükselişi ve Düşüşü: Osmanlı Diplomasi Tarihi Üzerine Bir Deneme, Ankara: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler
Fakültesi, 1987, s. 117.)

Kırım Savaşı (1853-1856)
Osmanlı İmparatorluğu… dünyanın ilk modern savaşına, bir ön-dünya savaşı sayılabilecek Kırım Sa-
vaşı’na katılmak durumunda kalacaktı. Kırım Savaşı’na yol açan siyasi krizin altında Rus emperyalizmi
yatmaktaydı. Her fırsatta Osmanlı aleyhine sınırlarını genişletmeye çalışan ve Osmanlı’nın stratejik
bölgeleri üstündü derin emelleri olan Rusya, Kudüs’teki bazı kutsal yerlerle ilgili tartışmaları ve Os-
manlı Ortodokslarının hamiliği konusundaki isteklerinin yerine getirilmemesini bahane ederek bü-
yük bir siyasi kriz başlattı. Osmanlı yönetimi, son bir asırda Rus orduları karşısında uğranılan zincirle-
me yenilgi ve hezimetlerin (1768-75, 1787-92, 1806-1812 ve 1818-1819 savaşları) bilincinde olmasına
rağmen, bütün riskleri göze alarak Rus talepleri karşısında ödün vermedi. Rusya’nın yayılmacılığından
büyük endişe duyan İngiltere ve Fransa’nın kriz boyunca verdikleri destek de Osmanlı devlet adamla-
rının güvenini artırarak Rusya karşısında daha dik durmalarını ve taviz vermemelerini sağladı.
(Edward J. Erickson ve Mesut Uyar, Osmanlı Askeri Tarihi, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2014, s.323.)

93 Harbi (1877-1878)
Osmanlı yönetimi… Avrupa’daki güç dengelerinin Prusya’nın önemli bir güç olarak yükselişi son-
rasında temelden değiştiğini de idrak edememişti. Bismarck yönetimindeki Prusya, ordusuyla önce
Habsburgları, sonra da Fransa’yı ezmişti. Osmanlı yönetiminin en güvendiği müttefikleri Fransa ve
İngiltere, yükselen Prusya karşısında Rusya’nın yanında yer almaya karar vermişti. Dolayısıyla Kırım
ruhunu Osmanlı dışında hatırlayan kalmamıştı. Osmanlı’nın Rus isteklerine karşı sert diplomatik po-
zisyonu ve son barışçı çözüm girişimlerini de dikkate almaması, İngiltere ve Fransa’nın çıkacak bir
savaşta tarafsız kalma kararını daha da pekiştirdi.
(Edward J. Erickson ve Mesut Uyar, Osmanlı Askeri Tarihi, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2014, s.372.)

35