Page 58 - Tarih 11 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TARİH 11 27

4.ÜNİTE > Devrimler Çağında Değişen Devlet-Toplum İlişkileri
Kazanım 11.4.2: Osmanlı Devleti’nde modern ordu teşkilatı ve yurttaş askerliği konularındaki düzenlemelerin siyasi ve sosyal boyutlarını analiz eder.
a) Fransız İhtilali sonrasında Avrupa’da uygulanmaya başlanan zorunlu askerlik sistemi ile bu sistemin ulus devletlerin kurulması ve cumhuriyet
rejimlerinin ortaya çıkması üzerindeki etkilerine değinilir.
Genel Beceriler: Bilgi Okuryazarlığı Becerisi Alan Becerileri: Tarihsel Analiz ve Yorum Becerisi
Etkinlik İsmi ULUS-DEVLET ANLAYIŞI VE SAVAŞLAR 20 dk.
Amacı Ulus devletlerin kurulmasına etki eden milli ordu düşüncesinin gelişimi ve günümüze etkilerini analiz edebilme. Bireysel

Yönerge Aşağıdaki soruları verilen metinlere göre cevaplayınız.

Metin 1
Dünyadaki diğer çok uluslu imparatorluklar gibi Osmanlı Devleti de 19. yüzyılda ulus-devlet
modelinin ve ulus-devletlerin meydan okumalarıyla karşı karşıya kaldı. Avrupa’da şekillenen
ulus-devletler bir yandan siyasi ve askerî güç olarak çok uluslu imparatorluklar karşısında ciddi
bir tehdit oluştururken öte yandan gittikçe yaygınlaşan ve güçlenen ulusal hareketler, impara-
torlukların birliğini tehdit etmeye başladı. İmparatorluklar da kendilerini yenilerken ulus-devlet
yöntemlerini kullanarak bu meydan okumalara karşı koymaya ve direnmeye çalıştılar.
Hacısalihoğlu, M. (2007). Osmanlı İmparatorluğu’nda Zorunlu Askerlik Sistemine Geçiş Ordu-Millet Düşüncesi. Toplumsal Tarih. 164.
(s.58-59’dan düzenlenmiştir.)

Metin 2
Fransız Devrimi beraberinde yeni bir devlet örgütlenmesini getirmiştir. Modern devletin oluşum
sürecinin en önemli unsurlarından birini ordu ve bu bağlamdaki savaşlar oluşturmaktadır. Bu
çerçevede özellikle savaşlar, modern ulus-devletin kurulmasında, iktidarın merkezileştirilmesin-
de ve kurumsallaşmasında belirleyici olmuştur. Artan savaş baskısına karşı (Napolyon Savaşları)
yöneticiler, paralı askerlerden kurulan ordunun yerine vatandaşlardan oluşan ordularını seferber
etmişlerdir. Halkları daha güçlü bir ortak kimlik etrafında toplayabilmek için başvurdukları ulus
fikri, etkili bir çözüm olmuştur.
Aydın, R. (2018). Ulus, Uluslaşma ve Devlet: Bir Modern Kavram Olarak Ulus Devlet. Marmara Üniversitesi Siyasal Bilimler Dergisi. 6(1).
(s.229-256’dan düzenlenmiştir.)

Metin 3
Günümüzde savaş olgusu, ulus-devletlerin elinden çıkmış, savaşan taraflardan biri veya birkaçı
devletlerin düzenli orduları dışındaki aktörler olmuştur. Dünya genelinde “küreselleşme” olgu-
su nedeniyle bireyi devlete bağlayan vatandaşlık bilinci güç kaybetmiş, buna bağlı olarak ulusla
devlet arasındaki bağ zayıflamıştır. Başta küresel terörizm, deprem, sel gibi doğal afetler, kaçak
göçmenler ve sınır güvenliği, uluslararası organize suç örgütleri, korsanlık, siber savaş, tehdit ola-
rak tanımlanan aktörlerin finansal takibi gibi doğrudan ulus-devlet kaynaklı olmayan tehdit al-
gılamaları savaş olgusunun geleneksel tanımlarından taşmasına neden olmuştur. Bu durum da
savaş olgusunu bireyler, suç örgütleri, aşırı dinî akımlar, etnik şiddet yanlısı akımlar gibi farklı
devlet dışı aktörlerin etkilerine açık hâle getirmiştir. Ayrıca örneklerini Afganistan ve Irak’ta gör-
düğümüz taktik seviyede muharebe yetenekleri olan “Özel Askerî Şirketlerin” güvenlik alanında
kullanılmaya başlanması ile “güvenlik” kavramı ticarileşmiş ve pazarlanabilen bir “hizmet” hâline
gelmiştir. Bu ortamda beliren tehditlere karşı daha etkin bir mücadele için pek çok devlet ordusu-
nun, yapısal reformlara yöneldiği de bir gerçektir.
Gürcan, M.(2011). Bir Önceki Savaş İçin Hazırlanmak: Değişen Küresel Güvenlik Ortamının Geleneksel Savaş Olgusuna Etkisi.
Bilge Strateji. 3(5). (s.127-178’den düzenlenmiştir.)

57