Page 76 - Tarih 11 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TARİH 11 36

5. ÜNİTE > Sermaye ve Emek
Kazanım 11.5.2: Osmanlı Devleti’nin son dönemlerinde endüstriyel üretime geçiş çabalarını ve bu süreçte yaşanan zorlukları analiz eder.
a) Devletin ve özel sektörün sanayileşme çabalarının önündeki engeller (sermaye, bilim ve teknoloji, yetişmiş personel ve uzun vadeli strateji
konularındaki yetersizlikler) üzerinde durulur.
Genel Beceriler: Bilgi Okuryazarlığı Alan Becerileri: Tarihsel Analiz ve Yorum Becerisi

Etkinlik İsmi OSMANLI DEVLETİ’NDE SANAYİLEŞME ÇABALARI 20 dk.
Amacı Osmanlı Devleti’nde sanayileşme sürecinde yaşanan zorlukları analiz edebilme Bireysel

Yönerge Aşağıda verilen harita ve metne göre soruları cevaplayınız.

OSMANLI DEVLETİ’NDE SANAYİLEŞME ÇABALARI

SİLAHTARAĞA
SANTRAL ŞİŞLİ

TUĞLA FAB.
İPLİKHANE
DEMİR
EYÜP HASKÖY DÖKÜMHANE
ŞİRKETİ HAYRİYE BEŞİKTAŞ
FESHANE DOLMABAHÇE
TERSANE-İ AMİRE TÜFENK FABRİKASI
PAŞALİMANI
BEYOĞLU DEĞİRMENİ
H A L İ Ç
TOPHANE
PERA ÜSKÜDAR
DEĞİRMEN
YALIKÖY FB
SİRKECİ
DARPHANE
HAYDARPAŞA
Yerleş m yerler MARMARA
Sanay kuruluşları DENİZİ
KADIKÖY
0 1 2 3 4 5km
0 1 2 3 m

Harita: XIX. yüzyıl İstanbul sanayi kuruluşları.
Osmanlı Devleti’nde sanayinin güçlendirilmesine yönelik tedbirler doğrultusunda;
• Küçük ölçekli esnafların üretim tarzı ile Sanayi Devrimi’nin yakalanamayacağını ve daha fazla ekonomik
gelişmenin sağlanamayacağını anlayan yöneticiler öncülüğünde şirketleşme hareketlerine hız verildi.
• Sergi-i Umumi-i Osmanî açılarak Osmanlı Devleti’nin tarım ve sanayi ürünlerinin tanıtımı amacıyla
ulusal ve uluslararası sergiler düzenlendi.
• İthalatta; %5 ihracatta %12 olarak uygulanan gümrük vergisinin Osmanlı tüccar ve esnafını olumsuz
etkilemesi nedeniyle ithalattaki vergi oranının artırılması, sergiler açarak sanayinin teşvik edilmesi, esnaf
şirketlerinin oluşturulması ve sanayi okullarının açılması gibi konularda tavsiye kararları almak amacıyla
Tanzimat Dönemi’nde Islah-ı Sanayi Komisyonu’nu kuruldu.
• Sanayi İnkılabı ile birlikte ham madde ve imal edilmiş ürünlerin ucuz yoldan sevkiyatı için demir yolları
inşa edildi.
• Sanayi kuruluşlarına nitelikli işçi yetiştirmek üzere 1864’ten itibaren İstanbul ve diğer bölgelerde erkek-
ler ve kızlar için ayrı ayrı pek çok sanayi mektebi açıldı.
• Batı sermayesi karşısında rekabet gücünü arttırmak amacıyla esnaf şirketleri kuruldu.

(http://iibf.erciyes.edu.tr/dergi/sayi48/ERUJFEAS_Jul2016_17to44.pdf’den düzenlenmiştir.)

75