Page 80 - Tarih 11 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TARİH 11 38

5. ÜNİTE > Sermaye ve Emek
Kazanım 11.5.3: Osmanlı Devleti’nin son dönemlerinde hükûmetlerin ekonomik hayat üzerinde kontrol sağlamaya yönelik çabalarını ekonomik
ve politik açılardan değerlendirir.
b) İttihat ve Terakki Hükûmetlerinin hedeflediği Millî İktisat Politikasına kısaca değinilir.
Genel Beceriler: Bilgi Okur Yazarlığı Alan Becerileri: Tarihsel Kavrama Becerisi

Etkinlik İsmi MİLLÎ İKTİSAT POLİTİKALARI 20 dk.
Amacı Millî iktisat politikalarını ve sonuçlarını analiz edebilme Bireysel
Yönerge Aşağıdaki metinden hareketle verilen soruları cevaplayınız.

MİLLÎ İKTİSAT POLİTİKALARI

Görsel 1: İttihat ve Terakki üyeleri
Millî iktisat politikası, II. Meşrutiyetle başlayan ve Cumhuriyet Dönemi’ndeki ekonomik atılımların
da temelini oluşturan iktisadi hamlelerin bütünüdür. Bu dönemde gayrimüslimlere duyulan güven-
sizlik, toplumu korumacılığa ve Türklerin ticarete atılmasını sağlayacak bir politika olan millî iktisada
yönlendirmiştir. Millî iktisat politikalarının sebebi dış borçlanma ve yabancı sermayeye duyulan tep-
kidir. Ancak Osmanlı ekonomisinin tarım temelli olması, Sanayi Devrimi’nin gerçekleştirilememesi
nedeniyle üretim altyapısının zayıf olması ve yabancılara tanınan ayrıcalıklar millî iktisat politikala-
rının uygulamasına imkân vermiyordu. 1908’den başlayarak farklı tarihlerde gerçekleştiren yaban-
cı malları boykot ve yerli malına yönelme kampanyaları ve millî bankacılığa yönelik faaliyetler ise
millî iktisadı kolaylaştıran gelişmelerdir. Birinci Dünya Savaşı, İttihat ve Terakki Cemiyeti iktisadi
bağımlılıklardan kurtulma, millî bir burjuvazi ve sanayi yaratma gibi amaçları içeren, millî iktisat
politikalarını hayata geçirme fırsatını vermiştir. Kapitülasyonlar kaldırılarak Düyûn-u Umûmiyenin
de faaliyetleri askıya alınmıştır. Ülkede bulunan yabancı sermayeli şirketler denetim altına alınmıştır.
Yeni gümrük tarifeleri uygulamaya konulduğu gibi ticari işlemlerde Türkçe’nin kullanılması zorunlu
hâle getirilmiştir. 1915 yılında yerel tüccarları, esnafları ve küçük işletmecileri desteklemek üzere esnaf
cemiyetleri kurulmuştur. İzlenen politikalar ve yapılan yasal düzenlemeler akabinde iç ve dış ticaret
önemli ölçüde Türk-Müslüman unsurun hâkimiyeti altına girmeye başlamıştır. İzlenen millî iktisat
politikalarıyla gayrimüslimlerin etkinliği büyük ölçüde kırılmıştır. Tüm bu millî iktisat politikaları
Cumhuriyet tarihimizin iktisadi hayatına temel teşkil etmiştir.

(Akkuş, 2008, s.s.119-141’den düzenlenmiştir.)

79