Page 185 - Türk Dili ve Edebiyatı 11 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 11 90

4.ÜNİTE > Makale Kazanım A.4.1: Metinde geçen kelime ve kelime gruplarının anlamlarını tespit eder.
Alan Becerileri: Okuma Becerisi Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Becerisi
Etkinlik İsmi Hem Kelime Hem Felsefe 20 dk.
Amacı Kelimelerin çağrıştırdığı ifadeleri fark edip kelimeyi farklı anlamlarda kullanabilmek. Bireysel

Yönerge Aşağıdaki metni okuyunuz ve soruları cevaplayınız.
(Metin düzenlenmiştir.)

Edebiyat Felsefesi Açısından “Yalnızız” Romanı
(…)
“Yalnızız”daki ütopya, Samim’in kaçış yeri olarak seçtiği bir dünya olan Simeranya’dır. Yüz elli yıl
sonraki dünyayı anlatan Simeranya, bu dünyada çözüme ulaşamayan meselelerin halledildiği, zıtlık-
ların ortadan kalktığı ideal bir yerdir. Entelektüel bir aydın olan Samim’in ütopik dünyası Simeranya
da “kutupluluk” fikri üzerine kurgulanmıştır. Simeranya, gerçek dünyadaki problemlerin, zıtlıkların
halledildiği bir mutluluk ülkesidir ve ideal olandır. Samim’in, Simeranya’ya ait yazdığı yazılar, roma-
nın düşünce yapısını oluşturur. Yazar, Simeranya’da Samim vasıtasıyla, hemen her meseleyi “dip zıt-
lık” ilkesine bağlı olarak ele alır. “Varlık” ve “yokluk” arasındaki zıtlığı “dip zıtlık” olarak tanımlayan
Samim’e göre, insanın hayatındaki bu dip zıtlıktan “varlaşma” ve “yoklaşma” kutupları doğar ki, bu
çatışmadan doğan zıtlıkların sebep olduğu felaketlerin hepsi de “olmak dramı”dır. İnsanın varlaşma
hamlesi, onun ebedîlik hayalini ve neşesini doğururken; yoklaşma hamlesi, fanilik ve geçicilik duy-
gusuyla beraber getirdiği sıkıntıyı doğurur. Bu bağlamda, “İnsan bu sıkıntıya en büyük felâketlere
karşı mücadeleyi tercih edebilir, çünkü bu çarpışma insanda varlaşma hamlesini kırbaçlar ve onu
yoklaşma hamlesinin korkunç sezgisi içinde bunalmaktan kurtarır. Mefharet’in ruhunu birdenbire
dolduran boşluk, onu kendi içindeki yoklaşma hamlesiyle ansızın temasa getirdiği için, tahammül
edilmez bir sıkıntı içinde hüngür hüngür ağlatmıştır.”

(…)
Banu Altınova, Edebiyat Felsefesi Açısından “Yalnızız” Romanı

Kelime Dağarcığı
entelektüel: Aydın. ütopik: Hayalî.

1. İdeal kelimesinin metindeki anlamını yazınız. Sizce ideal kelimesi başka hangi anlamlarda kullanı-
labilir? Örnek cümlelerle gösteriniz.

2. a) Metindeki kutup ve problem sözcüklerinin hangi anlamda kullanıldıklarını yazınız.

b) Bu sözcükleri terim anlam taşıyacak şekilde birer cümlede kullanınız.

183