Page 189 - Türk Dili ve Edebiyatı 11 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 11 92

4.ÜNİTE > Makale Kazanım A.4.2: Metnin türünün ortaya çıkışı ve tarihsel dönemle ilişkisini belirler.
Alan Becerileri: Okuma Becerisi Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Becerisi
Etkinlik İsmi Makalenin Dayandığı Toplumsal Temeller 25 dk.
Amacı Makalenin ortaya çıkışında yazılı kültürün, yayın organlarının, teknolojinin etkisini ve makale türünü ortaya Bireysel
çıkaran koşulları açıklayabilmek.

Yönerge Aşağıdaki metni okuyunuz ve soruları cevaplayınız.
(Metin, aslına sadık kalınarak alınmıştır.)

Metalik Köpükler
(…)

Malzeme konusundaki asıl büyük atılım ise on sekizinci ve on dokuzuncu yüzyıllarda buhar gücüyle
çalışan makinelerin kullanılmasıyla gerçekleşen Sanayi Devrimi ile oldu. Metalik köpükler de ilk
olarak İkinci Dünya Savaşı sırasında ortaya çıktı.
Metalik Köpüklerin Fiziksel Yapısı

Köpük, genellikle sıvı içindeki gaz kabarcıklarına verilen addır. Eğer bu birlikteliğin bir tarafını oluş-
turan sıvı, hızla katılaştırılırsa, katı köpük veya gözenekli katı olarak adlandırdığımız yapı oluşur.
Ancak, sıvı yüzeylerinin esnek bir zar gibi davranmasına yol açan yüzey geriliminin düşük tutulması
gerekliliği, sıvılarda olduğu gibi katılarda da köpük oluşturma çabalarına bir sınırlama getirir. Buna
rağmen katı köpüklerindeki morfolojik çeşitlilik sıvılara göre daha fazladır.

Metalik Köpükleri Cazip Hâle Getiren Özellikleri
Bu özelliklerin başında, yüksek katılık/kütle oranı gelir. Geleneksel panellere göre beş kat daha fazla
olan bu oran, düşük ağırlığa karşılık yüksek peklik gerektiren kritik makine parçalarında, metalik
köpükleri avantajlı bir alternatif kılar. Bu nedenle, Alman üretici, ağırlık ve dayanım oranının büyük
önem arz ettiği yarış arabalarında çelik paneller yerine gözenekli metalleri test etmeye devam ediyor.
(…)

Metalik Köpüklerin Üretimi
Karışımın Hazırlanması: Bu aşamada, metal tozu ve gaz salınımına sebep olan üfleme maddesi tozu
sıkıştırılır.
İlk Gözenek Oluşumu: Isının artışıyla birlikte hazırlanan karışımın içinde gaz açığa çıkmaya başlar
ve çekirdek yapılar oluşur.
Gözenek (Kabarcık) Artışı: Sıcaklık artışının devamıyla birlikte, oluşan çekirdek yapılar büyümeye
ve birleşerek köpük yapıyı oluşturmaya başlar.
Köpük Bozulması: Gözeneklerin şişmesiyle birlikte bozulma da başlar. Yerçekimi etkisinde, sıvının
Plateau sınırlarına doğru akışı drenaja sebep olurken film tabakaları ince ve kararsız hâle gelir ve
kabarcıklar birleşmeye başlar.

Katılaşma: Ani soğutmanın film tabakalarında deformasyona ve dolayısıyla hücre duvarında çatlak-
lara yol açabileceği dikkate alınarak soğutma işlemi doğru zamanda gerçekleştirilir.

Piyasada yaygın olarak kendine yer bulan üretim teknikleriyle açık ve kapalı olmak üzere iki tipte
gözenekli yapı elde edilir. Üç boyutlu gözenek yapısına sahip malzemelerin, diğer bir deyişle köpük-
lerin, mekanik özellikleri açık veya kapalı gözenek yapısına sahip olmalarına bağlıdır. Gözenekleri
birbirinden izole hâlde, bir başka deyişle, her bir gözenek hücre duvarı ile sızdırmazlık derecesinde
diğerlerinden ayrılmış ise bunlar kapalı hücreli köpüklerdir.
(…)

187