Page 151 - Fizik 12 - Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü FİZİK 12 95

5. ÜNİTE > Modern Fizik Kazanım 12.5.1.1: Michelson–Morley deneyinin amacını ve sonuçlarını açıklar.
a) Deneyin yapılış aşamaları üzerinde durulur.
Genel Beceriler: -- Alan Becerileri: Çıkarım Yapma Becerisi
Etkinlik İsmi MICHELSON-MORLEY DENEYİNİN ANALİZİ 10 dk.
Amacı Michelson-Morley deneyinin aşamalarını açıklayabilme. Bireysel

Yönerge Michelson-Morley deney düzeneği ile ilgili verilen görsel ve açıklamalardan yararlanarak soruları
cevaplayınız.

Aşağıda şekli verilen Michelson-Morley deney düzeneğinin çalışma prensibi şöyledir: Şekildeki K ışık
kaynağından çıkan ışın, A yarı geçirgen aynasına ulaşır. Bu aynadan ışının bir kısmı yansıyarak A
Y
1
aynasına, geri kalan kısmı da geçerek A aynasına ulaşır. A aynasından yansıyan ışınların A aynasın-
1
Y
2
dan yansımadan geçen kısımları ile A aynasından yansıyan ışınların A aynasından yansıyan kısım-
2
Y
ları dedektörde girişim deseni oluşturur. Dedektör farklı genlikte ışık dalgalarının etkisinde kaldığı
zaman girişim deseni gözlenmesi gerekir. (IKA I = a, IA A I= b, IA A I= c, IA D I = d)
I
Y
Y
Y
2
Y
1
A 1 2
1 3
b
A 4
Y
K A
a c 2
d
D
Dedektör
Görsel: Michelson-Morley deney düzeneği
1 Dedektörde girişim desenini net bir şekilde gözlemlemek için beyaz, kırmızı ve magenta renkte ışık
yayan kaynaklardan hangisini tercih etmek gerekir? Açıklayınız.

2 A ile gösterilen yarı geçirgen aynanın deneydeki fonksiyonu nedir? Açıklayınız.
Y

3 Deneyde A ve A aynaları yarı geçirgen aynada ayrılan iki ışık demetinin eşit miktarda yol almasını
1
2
sağlayacak şekilde ayarlanmıştır. Bilim insanlarının deneyde böyle bir düzenleme yapmasının sebebi
sizce nedir? Açıklayınız.

4 Bilim insanları Michelson ve Morley kurdukları deney düzeneğinde öngördükleri ether rüzgârının
şekilde gösterilen hangi doğrultuda olduğunu düşünmüş olabilirler? Açıklayınız.

149
Hazırlayan: Erdal KORKMAZ